"Ο φίλος μου έχει αυτά τα ισχυρά παυσίπονα. Δουλεύουν πολύ καλά γι 'αυτόν και πολλές φορές τα χρησιμοποιω κι εγω."
"Είμαι στον υπολογιστή μου όλη την ημέρα και ο αυχένας μου πονάει υπερβολικά."
"Νομίζω ότι έχω σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, από τα computer games που παίζω όλη μέρα."
Σας θυμίζουν κάτι οι παραπάνω φράσεις; Μπορεί να είναι κάτι που ακούτε συχνά από τους ασθενείς σας, χωρίς να έχετε ζητήσει περισσότερες λεπτομέρειες. Ο εθισμός παίρνει πολλές διαφορετικές μορφές, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης της ουσίας, των τυχερών παιχνιδιών, τη χρήση του διαδικτύου, το σεξ και πολλά ακόμη. Όμως σαν φυσικοθεραπευτές, αν κατανοήσουμε τα σημάδια του εθισμού, μπορεί να είμαστε ιδιαίτερα χρήσιμοι στους ασθενείς μας. Ο εθισμός δεν γνωρίζει διακρίσεις και μπορεί να επηρεάσει τους ανθρώπους σε όλες τις κοινωνικο-οικονομικές τάξεις και τις ηλικιακές ομάδες.
Οι άνθρωποι ασχολούνται με ουσίες ή συμπεριφορές για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων: η διαχείριση του πόνου, η συναισθηματική εκτόνωση, η πίεση από το περιβάλλον, οι γιορτές, η απομόνωση, και πολλά ακόμη. Ο καθένας έχει το δικό του λόγο, ως προς το γιατί συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο. Πολλοί άνθρωποι που ταυτίζονται με έναν εθισμό, ενδέχεται επίσης να αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας. Αυτός ο συνδυασμός του εθισμού και της ψυχικής ασθένειας, είναι γνωστός ως ταυτόχρονη διαταραχή.
Οι οδηγίες για μείωση της κατανάλωσης οινοπνεύματος στον Καναδά, περιγράφουν:"Να βοηθηθούν οι Καναδοί να μειώσουν την κατανάλωση οινοπνεύματος και να μειωθούν έτσι οι άμεσες, αλλά και οι μακροπρόθεσμες συνεπειες της κατανάλωσης οινοπνεύματος. Οι οδηγίες συνιστούν όχι περισσότερα από δύο ποτά την ημέρα (10 ανά εβδομάδα) για τις γυναίκες και τρία ποτά την ημέρα (15 την εβδομάδα) για τους άνδρες, με ένα επιπλέον ποτό να επιτρέπεται σε ειδικές περιπτώσεις" (Health Canada, 2002).
Το Κέντρο Εξάρτησης και Ψυχικής Υγείας (C.A.M.H.) κυκλοφόρησε μια eReport, με την οποία ερωτήθηκαν ενήλικες στο Οντάριο και αυτή η έκθεση διαπίστωσε ότι το 81,2% των ερωτηθέντων έχει κάνει υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος κατά τους τελευταίους 12 μήνες και το 8,6% καταναλώνει οινόπνευμα σε καθημερινή βάση. Από τους ερωτηθέντες, το 40,5% έχει κάνει χρήση κάνναβης, έστω και μια φορά στη ζωή του και το 13,4% έχει κάνει χρήση κάνναβης τους τελευταίους 12 μήνες. Κατά τους τελευταίους 12 μήνες, το 4% των ενηλίκων που συμμετείχαν στην έρευνα, βρέθηκαν να έχουν χρησιμοποιησεί συνταγογραφούμενα οπιοειδή για μη ιατρικούς σκοπούς (CAMH, 2012).
Όποιος παλεύει με τον εθισμό, μπορεί να επιλέξει να λάβει υπηρεσίες βοήθειας. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να ζουν όλη τους τη ζωή σε ενεργό εθισμό, άλλοι να συνειδητοποιήσουν τις προκλήσεις τους και να επιλέξουν έτσι να αναζητήσουν βοήθεια.
Κάποια πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια για το πρόβλημα, περιλαμβάνουν: εντάσεις και προβλήματα στις οικογενειακές σχέσεις, νομική εμπλοκή και οικονομικά προβλήματα. Όταν ένας ασθενής αναγνωρίζει τα προβλήματα που έχει από τον εθισμό, υπάρχουν διαφορετικές επιλογές που είναι διαθέσιμες, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της βλάβης, της μετριοπάθειας και της αποχής. Οι στόχοι αυτοί προσδιορίζονται συνήθως από το άτομο που αναζητά βοήθεια και μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τη συγκεκριμένη ουσία ή συμπεριφορά.
Ένα κοινό εργαλείο ελέγχου, που μπορεί να είναι χρήσιμο για τον εντοπισμό της χρήσης ουσιών, είναι το ερωτηματολόγιο CAGE (ADSTV, 2014):
(C:consumption) Έχετε ποτέ προσπαθήσει να μειώσετε την κατανάλωση αλκοόλ ή τα ναρκωτικά;
(Α:angry) Εχετε θυμώσει ή ενοχλείστε όταν άλλοι υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να περικόψετε ή να σταματήσετε το κάπνισμα;
(G:guilty) Έχετε ποτέ αισθανθεί ένοχοι για τη χρήση σας;
(Ε:eye-opener) Είχατε ποτέ ένα "ανοιχτήρι-του ματιού"; (ένα ποτό ή φάρμακο για να σας βοηθήσει με τα συμπτώματα στέρησης).
Λόγω του στιγματισμού, της διάκρισης και της δυσφορίας, πολλοί πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης αποφεύγουν να ανοίξουν συζήτηση για το θέμα του εθισμού με τους ασθενείς τους και έτσι συχνά χάνουν την ευκαιρία για να ξεκινήσουν μια προσπάθεια προσέγγισης.
Οι πιο χρήσιμες ερωτήσεις είναι:
Πόσο οινόπνευμα καταναλώνετε και πόσο συχνά;
Μήπως χρησιμοποιείτε συνταγογραφούμενα φάρμακα με οποιονδήποτε τρόπο, εκτός τον προβλεπόμενο;
Μήπως χρησιμοποιείτε οποιαδήποτε άλλη τροποποίημένη ουσία και, εάν ναι, ποια είναι αυτή; Τι ποσότητα χρησιμοποιείτε και για ποιο σκοπό;
Πόσο συχνά αγοράζετε λαχεία ή συμμετέχετε σε τυχερά παιχνίδια on-line ή άλλα;
Θα έπρεπε να θέτουμε τέτοια ερωτήματα, σε αυτούς που θεωρούν τον εθισμό τους φυσιολογική συμπεριφορά και να αξιολογήσουμε τις απαντήσεις τους. Οι περισσότεροι άνθρωποι με πρόβλημα εθισμού δεν αναγνωρίζουν ότι έχουν έναν εθισμό ή ότι η χρήση ουσιών / μηχανημάτων / τυχερών παιχνιδιών μπορεί να παρεμβαίνει στη ζωή τους. Είναι συχνά γι αυτούς μια πηγή ανακούφισης ή ευχαρίστησης, παρά τις αρνητικές συνέπειες που συχνά προκαλούν.
Οι περισσότερες υπηρεσίες στον Καναδά χρησιμοποιούν το μοντέλο των "Σταδίων Αλλαγής", για να εξηγήσουν την αλλαγή της συμπεριφοράς των ασθενών, όπως αναπτύχθηκε από τους Prochaska και DeClemente (1994).
Το πρώτο στάδιο είναι η προ-Ενατένιση. Σε αυτό το στάδιο οι άνθρωποι δεν αισθάνονται ότι έχουν κάποιο πρόβλημα και θα υπερασπιστούν τις ενέργειές τους.
Το επόμενο στάδιο, της Ενατένισης, αρχίζει όταν οι άνθρωποι γνωρίζουν τις συνέπειες των πράξεών τους και έχουν ζυγίσει τα υπέρ και τα κατά της συνέχισης ή της τροποποίησης της συμπεριφοράς τους.
Το στάδιο της Προετοιμασίας είναι το επόμενο και οι ασθενείς σε αυτό το στάδιο έχουν αναγνωρίσει ότι υπάρχουν θετικοί λόγοι για την αλλαγή της συμπεριφοράς τους. Πρόκειται για την ανάπτυξη σχεδίων και στρατηγικών για τη χρήση των πόρων που είναι διαθέσιμοι.
Στο στάδιο της Δράσης, οι ασθενείς αρχίζουν να αναλαμβάνουν δράση για να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους.
Το τελικό στάδιο είναι αυτό της Συντήρησης, όταν η επιδιωκόμενη αλλαγή στη συμπεριφορά συνεχίζεται (Prochaska, 1994).
Ο ασθενής συνεχίζει να αξιοποιεί τις νέες στρατηγικές και τους τρόπους αντιμετώπισης. Η Υποτροπή είναι μια κοινή εμπειρία σε όλα τα στάδια της Αλλαγής. Οι ανθρωποι κινούνται μέσα και έξω από τα στάδια - δεν είναι πάντοτε μια γραμμική, διαδοχική διαδικασία. Επίσης, οι άνθρωποι προσπαθούν συχνά περισσότερο για την προετοιμασία ή την πραγματοποίηση της αλλαγής, περισσότερο από την καθημερινή ζωή, που σε μια στιγμή μπορεί να κάνει τα πράγματα περίπλοκα.
Όταν ο ασθενής εντοπίσει τυχόν προβλήματα εθισμού, βρίσκονται στη διάθεσή του πολλές υπηρεσίες, όπως: ομάδες αυτοβοήθειας, κοινοτικές ομάδες, επιλογές απευθείας αντιμετώπισης και συμβουλευτικές υπηρεσίες. Στον Καναδά, υπάρχει μια επιλογή μεταξύ αμοιβής για την υπηρεσία (ιδιωτική) και χρηματοδοτούμενων από την κυβέρνηση υπηρεσιών. Πολλές υπηρεσίες που προσφέρονται στον Καναδά είναι δωρεάν και εμπιστευτικές.
Το Υπουργείο Υγείας του Καναδά συνιστά πρόσβαση αρχικά στη λιγότερο παρεμβατική μέθοδο θεραπείας, η οποία είναι η θεραπεία στην κοινότητα. Ένα πολύ μικρό ποσοστό των ανθρώπων που χρειάζονται υποστήριξη χρειαζονται κλειστή θεραπεία.
Οι φυσικοθεραπευτές σαν πρώτης γραμμής επαγγελματίες υγείας, θα αντιμετωπίσουν συχνά προβλήματα εθισμού. Για παράδειγμα, ένας ασθενής μπορεί να σας εκθέσει τις ανησυχίες του για την χρήση κάποιας ουσίας ή μπορεί να μάθετε ότι ένας τραυματισμός που αντιμετωπίζετε είναι το αποτέλεσμα από την κατάχρηση κάποιων ουσιών. Είναι καλή πρακτική να συμμετέχουμε σε μια συνομιλία με τον ασθενή μας για κάποιον εθισμό και ίσως να τον βοηθήσουμε στο να ξεκινήσει την αντιμετώπισή του. Στη συνέχεια, αν είστε ενημερωμένοι για τους τοπικούς αρμόδιους φορείς, μπορείτε να τον παραπέμψετε στις κατάλληλες υπηρεσίες.
Επικοινωνήστε με το πλησιέστερο αρμόδιο γραφείο για τον συγκεκριμένο εθισμό, για περισσότερες πληροφορίες. Η αρμόδια υπηρεσία θα παρέχει την κατάλληλη βοήθεια για εσάς και τον ασθενή σας, όπως συμβουλές, έντυπα και άλλα χρήσιμα εργαλεία.
Μαζί, υποστηρίζουμε τους ασθενείς στις κοινότητές μας, οι οποίοι μπορούν να επιλέξουν να ξεκινήσουν ένα ταξίδι της ανάκαμψης σήμερα.
Μαζί, είναι δυνατό.
Αναφορές:
- Addiction Services of Thames Valley. (2014). Get help for yourself. Retrieved October 31, 2014 from: http://adstv.on.ca/get-help-for-yourself/
- Butt, P., Beirness, D., Gliksman, L., Paradis, C., & Stockwell, T. (2011). Alcohol and health in Canada: A summary of evidence and guidelines for low-risk drinking. Ottawa, ON: Canadian Centre on Substance Abuse.
- Health Canada. (2002). Best Practices Concurrent Mental Health and Substance Use Disorders. Retrieved from: http://www.hc-sc.gc.ca/hc-ps/pubs/adp-apd/bp_disorder-mp_concomitants/index-eng.php
- Ialomiteanu, A.R., Adlaf, E.M., Hamilton, H. & Mann, R.E. (2012). CAMH Monitor eReport: Addiction and Mental Health Indicators Among Ontario Adults, 1977-2011. (CAMH Research Document Series No. 35). Toronto: Centre for Addiction and Mental Health. Available at: http://www.camh.ca/en/research/news_and_publications/Pages/camh_monitor.aspx
- Prochaska, J. (1994). Stages of Change and Decisional Balance for 12 Problem Behaviors. Health Psychology, 13(1), 39-46.
πηγή: http://www.physiotherapy.ca/Pain-Science-Division/Featured-Articles/Latest-articles/What-factors-predict-healthcare-seeking-in-those-w?lang=en-ca