του Nick Ng
15/12/2015
Το Kinesio Tape (ΚΤ) και οι άλλες παρόμοιες ταινίες με τα φωτεινά χρώματα τους, που μου φέρνουν στο μυαλό την μόδα του 1980, ήταν αρκετά νέα για μένα όταν τα πρωτοείδα στις αρχές του 2014. Το πρωτοδοκίμασα στις αρχές του 2015, όταν ένας φίλος μου, μου τοποθέτησε μια λωρίδα ΚΤ στην δεξιά πλευρά της οσφύος μου, μετά τη συνεδρία για την χρόνια οσφυαλγία μου. Αν και θα μου άρεσε περισσότερο να είχε πιο σκούρο χρώμα, δεν φαίνεται να είχε σημαντική επίδραση στη μείωση του πόνου ή τη βελτίωση της κινητικότητας της σπονδυλικής στήλης μου. Αλλά μου έδινε μια "αίσθηση" ότι μου προσέφερε κάτι.
Παρά τα θετικά αποτελέσματα που ορισμένοι αθλητές και οι ασθενείς περιγράφουν σχετικά με τη χρήση ΚΤ, καθώς και ορισμένες μικρού δείγματος μελέτες, τα επιστημονικά στοιχεία στα τελευταία 6 χρόνια δείχνουν πως ελάχιστα έως κανένα κλινικό σημαντικό όφελος δεν έχει η εφαρμογή ΚΤ σε σχέση με την επίδραση εικονικού φαρμακου ή κάποιου άλλου είδους μη-επεμβατικής παρέμβασης.
Υπήρξαν τουλάχιστον 7 συστηματικές ανασκοπήσεις (μερικές με μετα-αναλύσεις) από το 2012 που εξετάζονται διάφορες επιδράσεις της ΚΤ, με διαφορετικά θέματα.
Μία από αυτές τις πρώτες συστηματικές αξιολογήσεις εξέτασε την επίδραση της ΚΤ στον μυοσκελετικό πόνο βασιζόμενη σε 6 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές και βρήκε "ανεπαρκή αποδεικτικά στοιχεία υπέρ ή κατά της χρήσης του ΚΤ για τη βελτίωση του πόνου, τη λειτουργικότητα, την απόδοση και τον χρόνο επιστροφής μετά από μυοσκελετικό τραυματισμό. Ο αριθμός των υψηλής ποιότητας διαθέσιμων μελετών είναι μικρός και γι αυτό τον λόγο το θέμα χρήζει περαιτέρω έρευνας, με υψηλότερα επίπεδα αποδεικτικών στοιχείων, μεγαλύτερα μεγέθη δειγμάτων και μεγαλύτερους χρόνους παρακολούθησης, για να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα ή όχι της χρήσης της ΚΤ. Δεν υπάρχουν επίσης, σχεδόν καθόλου διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τη χρήση της ΚΤ στον αθλητισμό και την βελτίωση της απόδοσης των αθλητών. (1)
Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε την ίδια χρονιά, εξέτασε διάφορες επιδράσεις της χρήσης της ΚΤ σε ένα ευρύτερο πεδίο εφαρμογής, εξετάζοντας 8 ειδικές τυχαιοποιημένες μελέτες, που περιλαμβάνουν παρενέργειες σε καρκίνο του μαστού που σχετίζονται με λεμφοίδημα, αντιμετώπιση συνδρόμου πρόσκρουσης του ώμου, πόνο στον αυχένα, χρόνια οσφυαλγία, πελματιαία απονευρωσίτιδα, πόνο στο γόνατο και μυϊκή σπαστικότητα μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. (2)
Σχεδόν όλες αυτές οι μελέτες διαπίστωσαν ότι η χρήση ΚΤ δεν είχε σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα από την εικονική περίδεση με ταινία ή την άσκηση. Εξαίρεση αποτέλεσε η χρήση της σε πελματιαία απονευρωσίτιδα, όπου "βραχυπρόθεσμα (η εφαρμογή ΚΤ) σε συνδυασμό με φυσικοθεραπεία παρουσίασε στατιστικά μεγαλύτερη βελτίωση στην ένταση του πόνου και στο πάχος της περιτονίας, σε σύγκριση με φυσιοθεραπεία 1 εβδομάδας. Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν οι διαφορές ήταν κλινικά σημαντικές".
Και οι δύο συγγραφείς της ανασκόπησης αναγνώρισαν ότι υπήρξαν περιορισμένες μελέτες ποιότητας και αυτοί βασίστηκαν μόνο σε δημοσιεύσεις στην αγγλική γλώσσα, έτσι θα μπορούσαν να έχουν χάσει μη-αγγλόφωνες μελέτες, που μπορεί να υποδείκνυαν το αντίθετο.
Το 2013, μια άλλη συστηματική ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε βασίστηκε σε 12 τυχαιοποιημένες μελέτες. Και πάλι, οι συγγραφείς κατέληξαν στα ίδια συμεπάσματα με αυτά του 2012: "Ένας από τους κύριους ρόλους του επαγγελματία υγείας είναι να επιβεβαιώσει, μέσω της τεκμηριωμένης γνώσης, την αποτελεσματικότητα του τρόπου θεραπείας, όχι μόνο λόγω της δημοτικότητάς του," κατέληξαν οι συντάκτες. Ωστόσο, πρόσθεσαν: "μελλοντικές μελέτες αναμένονται". (3)
Και έτσι η ιστορία επαναλαμβάνεται με περαιτέρω μελέτες και περισσότερες κριτικές, 2 ατο 2014 και 2 ατο 2015. (4, 5, 6, 7)
Το 2014 μελέτη από την Βραζιλία, με επικεφαλής τον Dr. Leonardo Costa από το Universidade Cidade de São Paulo, μελετώντας 12 τυχαιοποιημένες έρευνες που εξέταζαν τα αποτελέσματα της χρήσης ΚΤ σε περιπτώσεις μυοσκελετικού πόνου σε σύγκριση με εικονική αγωγή και άλλες παρεμβάσεις κατέληξε σε παρόμοια αποτελέσματα: "Η ποιότητα των αποδεικτικών στοιχείων για όλες τις συγκρίσεις κυμαίνονταν από χαμηλής έως πολύ χαμηλής ποιότητας επίπεδο, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος μεροληψίας, που είναι πιθανό να αλλάξει τις εκτιμήσεις των επιπτώσεων αυτής της παρέμβασης. Ανεξάρτητα από τη σύγκριση που χρησιμοποιείται ή τα αποτελέσματα της έρευνας, οι δοκιμές τυπικά δεν έδειξαν σημαντική διαφορά στα αποτελέσματα μεταξύ των ομάδων, ή ένα ασήμαντο αποτέλεσμα υπέρ της ΚΤ (δηλαδή, αρκετά μικρή, ώστε να μην θεωρείται κλινικά οτι αξίζει τον κόπο)". (4)
Σύμφωνα με τους Costa et al., πιθανολογείται ότι η δημοτικότητα της ΚΤ μεταξύ των φυσικοθεραπευτών και των αθλητών είναι λόγω του μάρκετινγκ, όπως αυτό που χρησιμοποιήθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 2012 και όχι λόγω των επιστημονικών στοιχείων. "Οι πολιτικοί και οι κλινικοί θα πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά το κόστος και την αποτελεσματικότητα αυτής της παρέμβασης, όταν αποφασίζουν να την χρησιμοποιήσουν", συμπλήρωσαν οι συγγραφείς.
Ούτε
καν η πιο πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση με περισσότερες μελέτες (και
με μη-αγγλόφωνες μελέτες) μπόρεσε να αλλάξει την κατάσταση. Σε μια
μελέτη από την Σιγκαπούρη, που επικεντρώθηκε στην αποτελεσματικότητα της χρήσης της ΚΤ σε μυοσκελετικά προβλήματα και την
αναπηρία, που βασίζεται σε 17 τυχαιοποιημένες έρευνες, βρέθηκαν
παρόμοια αποτελέσματα, όπως και στις προηγούμεες. (6)
Μια άλλη μελέτη που βασίζεται σε 8 τυχαιοποιημένες έρευνες, διαπίστωσε επίσης ότι η χρήση της ΚΤ δεν είναι καλύτερη από αυτή μιας μη ελαστικής
ταινίας, για τον πόνο στον αυχένα και την οσφύ, ακόμα και
όταν η ποιότητα των ερευνών για τον οσφυϊκο πόνο είναι αρκετά
υψηλή. (7)
Τότε, γιατί πολλοί φυσικοθεραπευτές και προπονητές χρησιμοποιούν KT παρά την έλλειψη αυστηρών επιστημονικών αποδείξεων;"Η καλύτερη
εικασία μου είναι ότι επειδή οι φυσικοθεραπευτές εξακολουθούν να
μην χρησιμοποιούν τον έλεγχο των αποδεικτικών πριν από την επένδυση
του χρόνου και των χρημάτων τους στην εκπαίδευση. Αν αποφασίσετε να ψάξετε με τη λέξη "Kinesio Tape" στο PubMed, δεν θα επενδύσετε ούτε ένα σεντ για αυτά τα μαθήματα," απάντησε ο Dr. Costa σε μια online συνέντευξη στο περιοδικό Massage & Fitness Magazine. "Αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για το επάγγελμα και κάτι πρέπει να κάνουμε γι αυτό. Η χρήση KT είναι μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα από πρακτικές που έρχονται και παρέρχονται και μόνο λίγοι άνθρωποι θα επωφεληθούν από αυτές".
Με συγχωρείτε, αλλά πώς ακριβώς δουλεύει αυτό;
Οι Lim και Tay αναφέρουν στην μελέτη τους, στο πως ο μηχανισμός της ΚΤ είναι ελάχιστα κατανοητός:
"... Είναι δελεαστικό να υποθέσουμε ότι τα προσαγωγά ερεθίσματα που δημιουργούνται από την εφαρμοζόμενη ΚΤ μπορούν να αναστείλλουν την μετάδοση αλγαισθητικών σημάτων στο νωτιαίο επίπεδο σε χρόνιες μυοσκελετικές καταστάσεις πόνου, με αποτέλεσμα την μείωση ττης αίσθησης του πόνου. Η βάση αυτών των ισχυρισμών είναι το κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα, που είναι, η υπερδιέγερση του νωτιαίου μυελού στην περίπτωση του χρόνιου μυοσκελετικού πόνου. Ωστόσο, το σχετικό πάχος της KT σε σχέση αυτό της επιδερμίδας είναι μελετημένο έτσι ώστε να αποφεύγονται αισθητικά ερεθίσματα, όταν εφαρμόζεται σωστά. Για το σκοπό αυτό, παραμένει ασαφές σε ποιο βαθμό η θεωρία της πύλης ελέγχου του πόνου εμπλέκεται στην αποτελεσματικότητα της χρήσης της ΚΤ". (6)
Μια δημοφιλής ιδέα για το πώς λειτουργεί η εφαρμογή της ΚΤ είναι ότι σηκώνει το δέρμα για να ανακουφίσει από την πίεση και να μειώσει τον πόνο και την φλεγμονή από έναν τραυματισμό. Αυτό μπορεί να ακούγεται λογικό, αλλά δεν είναι σύμφωνο με την φυσιολογία και την φυσική. Ο Dr. John Brewer, από το University of Bedfordshire, εξηγεί σε μια online συνέντευξη του το γιατί:
"Η KT στηρίζεται στην επιφάνεια του δέρματος. Σαν φυσιολόγος της άσκησης, θεωρώ ότι είναι δύσκολο να κατανοήσουμε πώς ΚΤ μπορεί να έχει επίδραση στις μυϊκές ίνες που βρίσκονται κάτω από την περιτονία του μυός. Οι δυνάμεις που συμμετέχουν στην φυσική δραστηριότητα είναι σημαντικές και η πιθανότητα της ταινίας που βρίσκεται κολλημένη στην επιφάνεια του μυός να έχει οποιαδήποτε πραγματική επίδραση στη σταθερότητα των μυών είναι, ως εκ τούτου, περιορισμένη. Τα στοιχεία της έρευνας σχετικά με τους ισχυρισμούς δεν είναι πειστικά, χωρίς στοιχεία που να υποστηρίζουν την ισχυριζόμενη αύξηση της ροής του αίματος ή του λεμφικού συστήματος. Ορισμένοι ισχυρισμοί δείχνουν ότι η εφαρμογή ΚΤ ανασηκώνει την επιφάνεια του δέρματος. Αυτό δεν μπορεί να είναι δυνατό, εκτός αν υπάρχει μια δύναμη προς την αντίθετη κατεύθυνση, γιατί έτσι όπως η ΚΤ πιέζει προς τα κάτω το δέρμα, αυτό είναι εξαιρετικά απίθανο."(8)
"Ολόκληρη η βιολογική λογική της χρήσης της ΚΤ δεν βγάζει πολύ νόημα, κατά τη γνώμη μου," πρόσθεσε ο Dr. Leonardo Costa. "Η θεωρία ότι με την άρση του δέρματος θα μειωθεί η πίεση στους αλγοϋποδοχείς πόνου και αυτό θα μπορούσε να μειώσει τον πόνο. Ισχυρίζονται επίσης ότι η κυκλοφορία κάτω από το δέρμα θα βελτιωθεί. Έτσι, η ερώτησή μου είναι: Τι γίνεται με συνθήκες όπου το πραγματικό πρόβλημα είναι μακριά από το δέρμα; όπως στο σύνδρομο πρόσκρουσης ώμου και τον πόνο στην οσφύ; Η θεωρία είναι αρκετά απλοϊκή και εύθραυστη, κατά την άποψή μου. "
Όταν ρωτήθηκε αν υπάρχουν μελέτες που εξετάζουν πώς λειτουργεί η εφαρμοφή KT, ο Dr. Costa απάντησε: "Υπάρχουν μερικές μικρές μελέτες με την χρήση EMG. Κανείς δεν έχει ελεγξει ποτέ αν η ταινία μπορεί να αυξήσει πραγματικά το χώρο μεταξύ του χορίου και της επιδερμίδας. Όσον αφορά την ανακούφιση του πόνου από ψυχολογική άποψη: Όλες οι δοκιμές απέδειξαν σαφώς ότι οι επιπτώσεις της χρήσης KT οφείλονται σε μη ειδικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένων και των ψυχολογικές επιπτώσεων".
"Νομίζω ότι τα αναφερόμενα οφέλη από την χρήση της ΚΤ είναι δύσκολο να μετρηθούν, ιδιαίτερα από πλευράς φυσιολογίας", πρόσθεσε ο Dr. Ahmad Μ. Mostafavifar. "Ίσως να είχαμε αποτελέσματα από ψυχολογικές μελέτες".
"Σε γενικές γραμμές, αν οι αθλητές αντιλαμβάνονται όφελος στην απόδοσή τους, βελτιώνεται εξαιτίας αυτής της αντίληψης τότε ίσως υπάρχει ένα σημαντικό όφελος, παρά το οτι δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη. Βέβαια,μερικοί αθλητές σε μεγάλες ομάδες μπορούν να απορροφήσουν τα έξοδα χρήσης ΚΤ, ενώ άλλοι δεν μπορούν ".
Πρέπει τελικά να την πετάξουμε;
Όχι απαραίτητα, και ούτε είναι αυτό που ζητάνε ορισμένοι ερευνητές και κλινικοί. Οι
περισσότερες από τις έρευνες που εξετάστηκαν, δείχνουν ότι η χρήση ΚΤ είναι εξίσου
αποτελεσματική (όχι στο μέγιστο δύνατο) με την κλασική περίδεση, την άσκηση και
άλλες παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι φυσικοθεραπευτές. Οι Lim και Tay δλώνουν ότι η χρήση της ΚΤ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν συμπλήρωμα στη συμβατική φροντίδα των φυσικοθεραπευτών. Ακόμα κι αν φοράει ΚΤ ή οποιαδήποτε άλλη φανταχτερού χρώματος ταινία, δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα φαινόμενο placebo, που θα μπορούσε να επηρεάσει την έκβαση της αντίληψης των αθλητών επιδόσεων για τον όποιο πόνο και τις πραγματικές επιδόσεις τους.
Αλλά ακόμα και αν υπάρχουν κάποια οφέλη για τις επιδράσεις του placebo, υπάρχουν ορισμένες προφυλάξεις για τους αθλητές, τους ασθενείς, και τους επαγγελματίες της υγείας, που πρέπει να εξεταστούν. Ο φυσικοθεραπευτής και αθλητής Paul Westwood προειδοποιεί ότι η εφαρμογή ΚΤ θα μπορούσε να "προωθεί την πεποίθηση ότι το σώμα μας δεν είναι σε αρκετά καλή κατάσταση και χρειάζεται έναν εξωγενή παράγοντα (ταινία ΚΤ), ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει". Ανέφερε ότι το φαινόμενο placebo μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα τελικά, αν ο αθλητής βασίζεται πάρα πολύ σε αυτό. (9)
Οι φυσικοθεραπευτές που βρίσκουν την χρήση KT ή κλασικής περίδεσης χρήσιμα στην πρακτική τους, μπορούν να συνεχίσουν να τα χρησιμοποιούν, αλλά θα πρέπει να είναι ειλικρινείς και ανοιχτοί για το πώς και γιατί λειτουργεί (ή δεν λειτουργεί) αυτό σε κάποιους ανθρώπους, με βάση τις τρέχουσες επιστημονικές αποδείξεις και την αντίληψη μας για τον πόνο.
Φυσικά, οι περιδέσεις είναι μόνο ένα από τα πολλά "εργαλεία" στην εργαλειοθήκη του εγχειριδίου των φυσικοθεραπευτών, αλλά δεν θα πρέπει να είναι η αρχή και το τέλος.
Αναφορές:
1. Mostafavifar M, Wertz J, Borchers J. A systematic review of the effectiveness of kinesio taping for musculoskeletal injury. The Physician and Sportsmedicine. 2012 Nov;40(4):33-40. doi: 10.3810/psm.2012.11.1986.
2. Morris D, Jones D, Ryan H, Ryan CG. The clinical effects of Kinesio® Tex taping: A systematic review. Physiotherapy Theory and Practice. 2013 May;29(4):259-70. doi: 10.3109/09593985.2012.731675.
3. Kalron A, Bar-Sela S. A systematic review of the effectiveness of Kinesio Taping--fact or fashion? European Journal of Physical and Rehabilitation Medicine. 2013 Oct;49(5):699-709.
4. Parreira Pdo C, Costa Lda C, Hespanhol LC Jr, Lopes AD, Costa LO. Current evidence does not support the use of Kinesio Taping in clinical practice: a systematic review. Journal of Physiotherapy. 2014 Mar;60(1):31-9. doi: 10.1016/j.jphys.2013.12.008.
5. Montalvo AM, Cara EL, Myer GD. Effect of kinesiology taping on pain in individuals with musculoskeletal injuries: systematic review and meta-analysis. The Physician and Sportsmedicine. 2014 May;42(2):48-57. doi: 10.3810/psm.2014.05.2057.
6. Lim EC, Tay MG. Kinesio taping in musculoskeletal pain and disability that lasts for more than 4 weeks: is it time to peel off the tape and throw it out with the sweat? A systematic review with meta-analysis focused on pain and also methods of tape application. British Journal of Sports Medicine. 2015 Dec;49(24):1558-66. doi: 10.1136/bjsports-2014-094151.
7. Vanti C, Bertozzi L, Gardenghi I, Turoni F, Guccione AA, Pillastrini P. Effect of taping on spinal pain and disability: systematic review and meta-analysis of randomized trials. Physical Therapy. 2015 Apr;95(4):493-506. doi: 10.2522/ptj.20130619.
8. Ng N. Kinesio Tape: Fact or Fad? Guardian Liberty Voice. May 10, 2014.
9. Goom, T. Kinesio Tape, Athletic Performance and Self Belief – by Paul Westwood. Running Physio. August 31, 2014.
Για περισσότερη μελέτη:
1. Jacobs D, Silvernail, J. Therapist as operator or interactor? Moving beyond the technique. The Journal of Manual and Manipulative Therapy. 2011 May; 19(2): 120–121.
2. Novella S. Placebo by Conditioning. Science-Based Medicine. July 23, 2015.
πηγή: http://www.massagefitnessmag.com/whats-the-news/what-does-current-evidence-say-about-the-effectiveness-of-kinesio-taping