Τρίτη 28 Απριλίου 2015

Εγκεφαλική Παράλυση και Φυσικοθεραπεία – Γενικές Πληροφορίες

Επιμέλεια: Άρτεμις Δρόσου, Φυσικοθεραπεύτρια (NDTBobath)



Η Εγκεφαλική Παράλυση ( ΕΠ) είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια ομάδα διαταραχών που επηρεάζουν τη φυσιολογική ανάπτυξη της κίνησης και της στάσης. Η Εγκεφαλική Παράλυση (ΕΠ) κατέχει κύριο μέρος στην παιδική νευροπαθολογία και καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα καταστάσεων, στο οποίο τα παιδιά παρουσιάζουν έλλειμμα του κινητικού ελέγχου και μία διαταραχή στην στάση και την κίνηση εξαιτίας βλάβης ή δυσλειτουργίας στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Η ΕΠ προκαλείται από βλάβη στον εγκέφαλο – όπως φλεγμονή, εγκεφαλικό επεισόδιο, τραυματισμό ή απώλεια οξυγόνωσης του εγκεφάλου- που συμβαίνει πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά τον τοκετό ή μέσα στα 2 πρώτα χρόνια ζωής. Η βλάβη στον εγκέφαλο είναι « μη προοδευτική» υποδηλώνοντας ότι δεν χειροτερεύει ύστερα από την αρχική βλάβη. Παρόλα αυτά οι καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού που μπορεί να επηρεαστούν από τη βλάβη, μπορεί να παρουσιάσουν επιδείνωση με το πέρασμα του χρόνου.  
Οι δυσκολίες από την ΕΠ μπορεί να κυμαίνονται σε ένα εύρος από ελαφρές σε σοβαρές βλάβες. Άτομα που έχουν ΕΠ μπορεί να αντιμετωπίζουν προβλήματα με την όραση, την ακοή, την αίσθηση της αφής, τη νόηση ή την επικοινωνία. Μπορεί επίσης να αντιμετωπίζουν προβλήματα από επιληπτικές κρίσεις.
 Η Εγκεφαλική Παράλυση εκδηλώνεται με συχνότητα 1,02,5/1000 παιδιά που γεννιούνται ζωντανά. Ο αριθμός των παιδιών στα οποία τίθεται η  διάγνωση της ΕΠ έχει μεγαλώσει τα τελευταία χρόνια ως αποτέλεσμα των αυξημένων ποσοστών επιβίωσης των προώρων μωρών και των ολιγοβαρών κατά τη γέννηση νεογνών. Επίσης το προσδόκιμο επιβίωσης των ενηλίκων με ΕΠ  έχει αυξηθεί. Τα άτομα με ΕΠ μπορούν να ωφεληθούν πάρα πολύ από τη φυσικοθεραπεία σε όλα τα στάδια της ζωής τους.
Οι φυσικοθεραπευτές είναι εξειδικευμένοι στο να βοηθούν άτομα με ΕΠ να βελτιώσουν τις φυσικές τους δραστηριότητες. Μπορούν να τους βοηθήσουν να παραμείνουν δραστήριοι και υγιείς και να πραγματοποιούν καθημερινές δραστηριότητες όπως μετακίνηση, ανεξάρτητη ή μη βάδιση, χρήση αναπηρικού αμαξιδίου, μεταφορές από και προς το αμαξίδιο, μεταφορές από και προς καρέκλα, αυτοκίνητο , κρεβάτι κλπ.
 Τι είναι η Εγκεφαλική Παράλυση? 
 Η εγκεφαλική παράλυση είναι ένας ευρύς όρος που         χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις επιδράσεις που έχουν πάνω  στην ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων μη προοδευτικές –  επιδεινούμενες βλάβες του αναπτυσσόμενου εγκέφαλου. Στις  μορφές  της ΕΠ έχουν δοθεί διάφορα ονόματα ανάλογα με τον τύπο  των προβλημάτων στην κίνηση και τις περιοχές του σώματος που έχουν επηρεαστεί:
Σπαστική αφορά τον αυξανόμενο σπασμό των μυών καθώς το άτομο κινείται.
Αταξική αφορά το μειωμένο συντονισμό και αστάθεια σε όλο το σώμα.
Δυσκινητική αφορά απρόβλεπτες αλλαγές στο μυϊκό τόνο και την κίνηση που μπορεί να προκαλέσουν αστάθεια στην στάση.
Μικτή αφορά έναν συνδυασμό των παραπάνω προβλημάτων στην κίνηση ( σπαστική, δυσκινητική ή αταξική)
Τετραπληγία αφορά την ΕΠ που επηρεάζει και τα άνω και τα κάτω άκρα , τον αυχένα και τον κορμό ( συνήθως με μεγαλύτερη βαρύτητα στα άνω άκρα)
Διπληγία επηρεάζει είτε τα δύο κάτω άκρα ( η πιο κοινή μορφή της διαταραχής) ή τα δύο άνω άκρα ( λιγότερο συχνή)
Ημιπληγία επηρεάζει τη μια πλευρά του σώματος ( άνω και κάτω άκρο).
Κλινικές εκδηλώσεις 
  
Τα συμπτώματα και οι κλινικές εκδηλώσεις της ΕΠ διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν από πολύ νωρίς στην ηλικία των 2 μηνών και συνήθως είναι ορατά πριν την ηλικία των 2 ετών. Οι γονείς συχνά παρατηρούν πρώιμα σημάδια όπως ότι το παιδί τους δεν είναι ικανό να κρατήσει το κεφάλι του καλά όπως τα άλλα μωρά, ή δεν μπορεί με ευκολία να φτάσει ένα αντικείμενο, να ρολλάρει, να καθίσει, να μπουσουλήσει ή να περπατήσει. 
Άλλα συμπτώματα της ΕΠ που σχετίζονται με την κίνηση μπορεί να περιλαμβάνουν: 
  • Σφιχτούς μύες που γίνονται ακόμα πιο σφιχτοί όταν υπάρχει περίοδος στρες, ασθένειας  και επίσης με την πάροδο του χρόνου
  • Σφιχτές αρθρώσεις που δεν κάμπτονται ή δεν μπορούν να διαταθούν σε όλο τους το εύρος, ιδιαίτερα στα χέρια, τους αγκώνες, τα ισχία, τα γόνατα ή τους αστραγάλους
  • Μυϊκή αδυναμία ή μια μείωση στις κινήσεις που ένα παιδί ήδη πραγματοποιούσε μέχρι κάποια στιγμή
  • Έλλειψη ικανοποιητικής κίνησης στα πόδια, τα χέρια, τον κορμό ή το κεφάλι
  • Έλλειψη συντονισμού
  • «Χαλαροί» ( Floppy) μύες, ιδιαίτερα στον κορμό και το κεφάλι
  • Μυϊκοί τρόμοι
Άλλα συμπτώματα της ΕΠ μπορεί να περιλαμβάνουν :
  • Δυσκολίες στην ομιλία ή  στο να γίνουν κατανοητοί από τους άλλους
  • Μαθησιακές δυσκολίες ( ακόμα και αν το παιδί έχει φυσιολογική νοημοσύνη)
  • Προβλήματα όρασης
  • Προβλήματα ακοής
  • Επιληπτικές κρίσεις ( σπασμοί)
  • Πόνος στις αρθρώσεις που συχνά προκαλείται από τους σφιχτούς μύες ή την κακή στάση
  • Μειωμένη δύναμη και συντονισμός στο στόμα με αποτέλεσμα προβλήματα στη σίτιση και/ ή αυξημένη σιελόρροια
  • Δυσκολία στον έλεγχο της ούρησης
  • Δυσκοιλιότητα
  • Πιο αργή – σε σχέση με το φυσιολογικό- ανάπτυξη

Πως τίθεται η διάγνωση;

Η διάγνωση τίθεται από τον παιδίατρο, τον παιδονευρολόγο ή τον αναπτυξιολόγο γιατρό, οι οποίοι και παραπέμπουν στους φυσικοθεραπευτές για παρέμβαση.
Ο φυσικοθεραπευτής :
Θα πάρει ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό, και θα ρωτήσει για την περίοδο της εγκυμοσύνης, τον τοκετό  και τη γενική υγεία του παιδιού
θα πραγματοποιήσει μια πλήρη αξιολόγηση που περιλαμβάνει
  • παρατήρηση του παιδιού σε διαφορετικές θέσεις ώστε να αξιολογήσει τα πρότυπα κίνησης
  • αξιολόγηση με παρέμβαση ( hands-on) για την εκτίμηση του μυϊκού τόνου, της δύναμης, της ευλυγισίας και των αντανακλαστικών
  • προσδιορισμό των αναπτυξιακών σταδίων ( πόσο καλά μπορεί να κάτσει, να σταθεί ή να πιάσει αντικείμενα για μια δεδομένη ηλικία).

Πώς μπορεί να βοηθήσει ο Φυσικοθεραπευτής;  

Ένας φυσικοθεραπευτής είναι πολύ σημαντικό μέλος της ομάδας αποκατάστασης για κάποιο άτομο που διαγιγνώσκεται με ΕΠ. Οι θεραπευτές βοηθούν τα άτομα με ΕΠ να κερδίσουν δύναμη και κίνηση ώστε να λειτουργούν όσο το δυνατόν καλύτερα σε όλες τις φάσεις της ζωής τους. 

Ο φυσικοθεραπευτής θα προσφέρει φροντίδα στα διαφορετικά στάδια της ανάπτυξης του κάθε ατόμου, αναλόγως με τις ξεχωριστές ανάγκες που αντιμετωπίζει το κάθε άτομο. Η φυσικοθεραπεία μπορεί να γίνει στο εργαστήριο φυσικοθεραπείας, στο σπίτι του ατόμου, στο σχολείο ( ειδικές σχολικές δομές) , σε κέντρα αποκατάστασης και ιδρύματα. Ο φυσικοθεραπευτής θα δουλέψει και θα συνεργαστεί μαζί με άλλους επαγγελματίες υγείας , όπως εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές/ λογοπεδικούς, ειδικούς παιδαγωγούς κλπ, ώστε να καθορίσουν τις θεραπευτικές ανάγκες του κάθε ατόμου, καθώς οι προτεραιότητες της θεραπευτικής παρέμβασης αλλάζουν.  


Φυσικοθεραπεία τα πρώτα χρόνια : γέννηση μέχρι 4 ετών 

Οι φυσικοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν τους κηδεμόνες/ γονείς να υποστηρίξουν την κινητική ανάπτυξη του παιδιού τους παρέχοντας τους εκπαίδευση ( μέσω πρακτικής εξάσκησης hands– on training) για τη σωστή τοποθέτηση σε θέσεις, για την κίνηση, τον τρόπο με τον οποίο ταΐζουν το παιδί, το πώς θα παίζουν μαζί του και το πώς θα το ηρεμούν. Ο φυσικοθεραπευτής θα προτείνει αλλαγές στο περιβάλλον του σπιτιού ώστε να ενθαρρυνθεί η κινητική ανάπτυξη, όπως επίσης η επικοινωνία, η ακοή, η όραση και οι ικανότητες για παιχνίδι. Είναι πολύ σημαντικό να θυμάστε ότι μέσω του παιχνιδιού τα μικρά παιδιά μαθαίνουν πολλές από τις δεξιότητες που αναπτύσσουν με την πάροδο του χρόνου.  Ο φυσικοθεραπευτής αναπτύσσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα δραστηριοτήτων , συχνά μέσω του παιχνιδιού, ώστε να ταιριάζει με τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε παιδιού- με σκοπό τη βελτίωση της δύναμης, της κίνησης και της λειτουργίας. Η θεραπεία γίνεται ενώ «χειριζόμαστε» το παιδί,  μας καθοδηγεί και το καθοδηγούμε μέσω συνεχούς ανατροφοδότησης (feedback). Καθοδηγούμε το κινητικό αποτέλεσμα με το χειρισμό μας προκειμένου οι κινητικές αντιδράσεις του παιδιού να είναι όσο το δυνατό πιο φυσιολογικές. Μ» αυτό τον τρόπο το παιδί μέσω της επανάληψης αποκτά την εμπειρία νέων και πιο φυσιολογικών αισθητικοκινητικών προτύπων και τα εδραιώνει. 
  

Φυσικοθεραπεία στα σχολικά χρόνια : ηλικίες 512 ετών 


 Οι φυσικοθεραπευτές εκπαιδεύουν τους γονείς και κηδεμόνες ώστε να βοηθήσουν το παιδί   τους, που έχει ΕΠ,  να επιτύχει λειτουργικούς στόχους και όσο το δυνατόν την υψηλότερη ποιότητα ζωής σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης. Το θεραπευτικό πρόγραμμα και οι στόχοι αλλάζουν όσο μεγαλώνει το παιδί. Η προσχολική αλλά και η σχολική περίοδος φέρνει νέες προκλήσεις και  το παιδί οφείλει να εξερευνήσει νέα περιβάλλοντα κάθε χρόνο.   Σε αυτή την ηλικία, τα παιδιά επίσης βιώνουν αλματώδη αλλαγή στην ανάπτυξή τους, και αυτό απαιτεί κατάλληλες προσαρμογές του θεραπευτικού προγράμματος αλλά και του εξοπλισμού που πιθανόν χρησιμοποιεί το παιδί. Οι προτεραιότητες της φροντίδας μπορεί να επικεντρώνονται στη βάδιση, τις μεταφορές, την προσωπική υγιεινή, το παιχνίδι, την κοινωνικοποίηση, και τον προσαρμοσμένο εξοπλισμό  που εξυπηρετεί τις κοινωνικές και σωματικές/ φυσικές  αλλαγές  που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.  Η φυσικοθεραπεία μπορεί να παρέχεται στο σπίτι, σε εργαστήρια φυσικοθεραπείας, σε ιδρύματα και/ ή σε σχολικές δομές.  Ο φυσικοθεραπευτής , μαζί με τον εργοθεραπευτή θα εστιάσουν και μπορεί να προτείνουν τροποποιήσεις και προσαρμογές στο σχολικό περιβάλλον έτσι ώστε να διασφαλίσουν το καλύτερο δυνατό εκπαιδευτικό περιβάλλον. 
Η φυσικοθεραπεία βοηθά τον έφηβο με ΕΠ εστιάζοντας στην πρόληψη προβλημάτων όσον αφορά τη στάση του σώματος και τους αρθρικούς περιορισμούς. Αυτό γίνεται με την ενθάρρυνση και διατήρηση της κινητικότητας, της καλής φυσικής κατάστασης, την αντιμετώπιση του μυϊκού και / ή αρθρικού πόνου, και τη σύσταση για εφαρμογή ναρθήκων ή χρήση άλλων βοηθημάτων ώστε να διατηρείται η λειτουργικότητα του ατόμου. Ο φυσικοθεραπευτής θα διδάξει τους γονείς για την αυτοφροντίδα, τη διατήρηση των ημερήσιων προγραμμάτων ( διατήρηση καθημερινής ρουτίνας) , την κοινωνικοποίηση, τη φυσική δραστηριότητα και θα βοηθήσει στο σχεδιασμό για την καθημερινότητα του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον καθώς και για το μελλοντικό επαγγελματικό προσανατολισμό. 

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι όλες οι συνήθειες που μας ακολουθούν μια ζωή δημιουργούνται και εδραιώνονται σε αυτή την ηλικία – και το να αναπτύξεις ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα εκγύμνασης μπορεί να βελτιώσει την υγεία και τη λειτουργικότητα του ατόμου για το υπόλοιπο της ζωής του. Τα παιδιά με ΕΠ αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο με μεγαλύτερες πιθανότητες  από άλλα παιδιά  ανάλογης ηλικίας να μην γυμνάζονται αρκετά και να γίνονται νωθρά , γεγονός που οδηγεί σε προβλήματα αύξησης βάρους και ιατρικές επιπλοκές. Αυτά τα θέματα αναπτύσσονται αργά και σταδιακά, αλλά έχουν σημαντική επίδραση στην ποιότητα ζωής του παιδιού και των κηδεμόνων τους. Οι φυσικοθεραπευτές είναι ειδικευμένοι στο να αναπτύσσουν εξατομικευμένα προγράμματα άσκησης έτσι ώστε να χρησιμοποιούν τις ιδιαίτερες ικανότητες και δυνάμεις του κάθε παιδιού. Για παράδειγμα, ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να προτείνει  προσαρμοσμένο τύπο άθλησης, όπως bowling, κολύμβηση, ποδήλατο, τένις  και μπάσκετ έτσι ώστε να προωθήσει τόσο τη φυσική κατάσταση όσο και την κοινωνικοποίηση ανάμεσα σε παιδιά ίδιας ηλικίας.





  Φυσικοθεραπεία στην ενηλικίωση: Ηλικία 18+ 
 
untitledΠολλά παιδιά με ΕΠ ζουν με υψηλό λειτουργικό επίπεδο ζωής ως ενήλικες. Η ΕΠ δεν αποτελεί πάντα εμπόδιο στο να αποκτήσουν αξιόλογες καριέρες και οικογένειες. Στην ενήλικη ζωή, τα άτομα με ΕΠ συχνά εστιάζουν στην αντιμετώπιση και διαχείριση του πόνου, την  εξοικονόμηση ενέργειας, τον προσαρμοσμένο εξοπλισμό και τις περιβαλλοντικές τροποποιήσεις ώστε να βιώνουν την ανεξαρτησία τους στην εργασία και το σπίτι τους. Οι φυσικοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση αυτών των θεμάτων. Όπως και αρκετοί ενήλικες , τα άτομα με ΕΠ μπορεί να έχουν μυϊκούς και αρθρικούς πόνους στην ενήλικη ζωή τους. Οι φυσικοθεραπευτές έχουν τη γνώση να προτείνουν εξειδικευμένη και εξατομικευμένη θεραπευτική άσκηση που να τους δώσει τη δυνατότητα  να μένουν υγιείς και δυνατοί μειώνοντας την πιθανότητα ή την ένταση των μυοσκελετικών προβλημάτων.
Οι φυσικοθεραπευτές είναι ειδικευμένοι σε όλα αυτά τα θέματα και σε συνεργασία με τα άτομα με ΕΠ και τους κηδεμόνες τους μπορούν να θέσουν εξατομικευμένους στόχους για ρεαλιστικά και θετικά αποτελέσματα.


Τι είδους φυσικοθεραπευτή χρειάζομαι?

Όλοι οι φυσικοθεραπευτές έχουν τις γνώσεις μέσω της εκπαίδευσής τους και της εμπειρίας τους να αντιμετωπίσουν ασθενείς με ΕΠ

Παρόλα αυτά, κάποιος θα μπορούσε να απευθυνθεί σε :
  • Φυσικοθεραπευτή που έχει εμπειρία στην αντιμετώπιση ασθενών με ΕΠ
  • Φυσικοθεραπευτή που είναι εξοικειωμένος και έχει εμπειρία στην  αντιμετώπιση και θεραπευτική παρέμβαση σε βρέφη και παιδιά
  • Φυσικοθεραπευτή που είναι εξειδικευμένος στην παιδιατρική/ νευρολογική φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση, δηλαδή που έχει εξειδικευμένη γνώση, εμπειρία και ικανότητες.
Γενικές κατευθυντήριες γραμμές όταν ψάχνετε για φυσικοθεραπευτή ( ή οποιοδήποτε άλλο επαγγελματία υγείας) 
  • Λάβετε συστάσεις από την οικογένεια και τους φίλους σας ή από άλλους επαγγελματίες υγείας
  • Όταν έρθετε σε επαφή με το φυσικοθεραπευτή , συζητήστε μαζί του για την εμπειρία του στην αντιμετώπιση ατόμων με ΕΠ
Κατά τη διάρκεια της πρώτης σας επίσκεψης στο φυσικοθεραπευτή, να είστε προετοιμασμένοι  να περιγράψετε με όσες περισσότερες λεπτομέρειες το ιστορικό του ατόμου που έχει διαγνωστεί με ΕΠ, τις καθημερινές δυσκολίες που αντιμετωπίζετε, τις συνθήκες εκείνες που δυσχεραίνουν τα συμπτώματα / κλινική εικόνα του ατόμου, και βέβαια να συζητήσετε τους στόχους που έχετε. 


Επιπλέον πληροφορίες 

   Τα παρακάτω άρθρα παρέχουν επιστημονική τεκμηρίωση που σχετίζεται με την φυσικοθεραπεία στην εγκεφαλική παράλυση. Τα άρθρα αναφέρουν πρόσφατες έρευνες και δίνουν μια ανασκόπηση της πρακτικής διεθνώς. Οι τίτλοι των άρθρων οδηγούν με λινκ είτε στην   PubMed ( δωρεάν online βάση δεδομένων που έχει αναπτυχθεί από το National Center for Biotechnology Information (NCBI))  σε κάποιο απόσπασμα άρθρου είτε σε ελεύθερη πρόσβαση σε ολόκληρο το άρθρο.

  1. Bax M, Goldstein M, Rosenbaum P, et al. Proposed definition and classification of cerebral palsy, April 2005. Dev Med Child Neurol. 2005;47:571576. Article Summary on PubMed. 
  2. Yeargin-Allsopp M, Van Naarden Braun K, Doernberg NS, et al. Prevalence of cerebral palsy in 8-year-old children in three areas of the United States in 2002: a multisite collaboration. Pediatrics. 2008;121;547554. Free Article. 
  3. Ustad T, Sorsdahl AB, Ljunggren AE. Effects of intensive physiotherapy in infants newly diagnosed with cerebral palsy. Pediatr Phys Ther. 2009;21:140149. Article Summary on PubMed. 
  4. Dumas HM, Watson K, Fragala-Pinkham MA, et al. Using cognitive interviewing for test items to assess physical function in children with cerebral palsy. Pediatr Phys Ther. 2008;20:356362. Article Summary on PubMed. 
  5. Mockford M, Caulton JM. Systematic review of progressive strength training in children and adolescents with cerebral palsy who are ambulatory. Pediatr Phys Ther. 2008;20:318333. Article Summary on PubMed. 
  6. Darrah J, Wiart L, Magill-Evans J. Do therapists’ goals and interventions for children with cerebral palsy reflect principles in contemporary literature? Pediatr Phys Ther. 2008;20:334339. Article Summary on PubMed. 
  7. Horsman M, Suto M, Dudgeon B, Harris SR. Growing older with cerebral palsy: insider’s perspectives. Pediatr Phys Ther. 2010;22:296303. Article Summary on PubMed .  





πηγή: http://psfattica.gr/fysikotherapeia/fysikotherapeia-kai-astheneis/egkefaliki-paralysi-kai-fysikotherapeia.html 

Δευτέρα 13 Απριλίου 2015

Περιγραφή της Φυσικoθεραπείας (W.C.P.T.)



Η Παγκόσμια Συνομοσπονδία Φυσικοθεραπευτών (W.C.P.T.) υποστηρίζει το επάγγελμα της Φυσικοθεραπείας και είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό του πεδίου εφαρμογής του επαγγέλματος, των πρακτικών και του ρόλου των Φυσικοθεραπευτών. Σε εθνικό επίπεδο, οι εθνικές ενώσεις (ή οι σύλλογοι) Φυσικοθεραπείας είναι υπεύθυνοι για τον καθορισμό των κανόνων της άσκησης του επαγγέλματος και τον ρόλο των Φυσικοθεραπευτών, σε σχέση με τις ανάγκες παροχής υπηρεσιών υγείας στο έθνος τους, διασφαλίζοντας ότι συνάδει με τις διεθνώς αποδεκτές κατευθυντήριες γραμμές που ορίζονται από την W.C.P.T.. Οι εθνικές ενώσεις (σύλλογοι) Φυσικοθεραπείας έχουν την ευθύνη να αναζητήσουν την υποστήριξη της νομοθεσίας, την ρύθμιση και την αναγνώριση, η οποία θα καθορίζει τον διακριτό και αυτόνομο χαρακτήρα της Φυσικοθεραπευτικής πρακτικής, συμπεριλαμβανομένου και του καθορισμού του πεδίου εφαρμογής της. [1] [2]

Το πεδίο πρακτικής της Φυσικοθεραπείας είναι δυναμικό για να ανταποκρίνεται στις αναγκες του ασθενή και των αναγκών της κοινωνίας για υγεία. Με την ανάπτυξη της γνώσης και της τεχνολογικής προόδου, απαιτείται περιοδική επανεξέταση, για να εξασφαλιστεί ότι το πεδίο εφαρμογής της πρακτικής, έτσι ώστε να είναι σύμφωνο με την πιο πρόσφατη βάση αποδεικτικών στοιχείων και ταυτόχρονα να συνεχίζει να είναι σύμφωνο με τις ισχύουσες υγειονομικές ανάγκες. Η έρευνα συνεχώς παρέχει νέα στοιχεία, επί των οποίων θα οικοδομηθεί η μελλοντική πρακτική. Πουθενά δεν είναι αυτό πιο φανερό από ότι στην κατανόηση της ανθρώπινης κίνησης, η οποία είναι κεντρικής σημασίας για τις δεξιότητες και τις γνώσεις του Φυσικοθεραπευτή.


Τι είναι η Φυσικοθεραπεία;


Η Φυσικοθεραπεία παρέχει υπηρεσίες σε άτομα και πληθυσμούς για την ανάπτυξη, διατήρηση και αποκατάσταση της μέγιστης κίνησης και της λειτουργικής ικανότητας, για όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή των υπηρεσιών στις περιπτώσεις όπου η κίνηση και η λειτουργικότητα απειλούνται από τη γήρανση, από τραυματισμό, από πόνο, από ασθένειες, από διαταραχές, από ειδικές καταστάσεις ή περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η λειτουργική κίνηση είναι κεντρικής σημασίας για το τι σημαίνει να είσαι υγιής.

Η Φυσικοθεραπεία ασχολείται με την αξιολόγηση και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής και της δυνατότητας μετακίνησης, μέσω της προαγωγής, πρόληψης, θεραπείας/παρέμβασης, προσαρμογής και αποκατάστασης. Αυτό περιλαμβάνει τη σωματική, ψυχολογική, συναισθηματική και κοινωνική Φυσικοθεραπευτική πρακτική, την αλληλεπίδραση μεταξύ Φυσικοθεραπευτή και ασθενή, την σχέση με άλλους επαγγελματίες υγείας, με οικογένειες, με άτομα που φροντίζουν τους ασθενείς και την κοινότητα, σε μια διαδικασία όπου η κίνηση αξιολογείται και αποφασίζονται οι στόχοι, χρησιμοποιώντας τις μοναδικές γνώσεις και δεξιότητες των Φυσικοθεραπευτών.

Οι Φυσικοθεραπευτές έχουν τα κατάλληλα επαγγελματικά προσόντα που απαιτούνται για: 
  •      να προβούν σε συνολική εξέταση και αξιολόγηση του ασθενή ή τις ανάγκες της κάθε ομάδας χρηστών
  •      να αξιολογούν τα ευρήματα από την εξέταση/αξιολόγηση, ώστε να λαμβάνουν τις κατάλληλες κλινικές αποφάσεις σχετικά με τους ασθενείς
  •      να διατυπώσουν μια διάγνωση, πρόγνωση και σχέδιο
  •      να παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες στο πλαίσιο της εμπειρογνωμοσύνη τους και να καθορίσουν πότε οι ασθενείς πρέπει να αναφερθούν σε έναν άλλον επαγγελματία υγείας
  •      να εφαρμόσουν την Φυσικοθεραπευτή παρέμβαση του προγράμματος/θεραπείας
  •      να καθορίσουν την έκβαση των τυχόν παρεμβάσεων/θεραπειών
  •      να προβούν σε συστάσεις για την αυτο-διαχείριση του προβλήματος
Ο Φυσικοθεραπευτής έχει εκτεταμένη γνώση του σώματος και των αναγκών της μετακίνησής του και μπορεί να καθορίσει κεντρικές στρατηγικές για τη διάγνωση και παρέμβαση. Οι ρυθμίσεις της πρακτικής θα ποικίλλουν ανάλογα με το αν η Φυσικοθεραπεία ασχολείται με την προαγωγή της υγείας, την πρόληψη, την θεραπεία/παρέμβαση, την εξουσιοδότηση ή την αποκατάσταση.

Το πεδίο της Φυσικοθεραπευτικής πρακτικής δεν περιορίζεται στην άμεση φροντίδα των ασθενών, αλλά περιλαμβάνει επίσης:

  •      στρατηγικές για τη δημόσια υγεία
  •      υποστήριξη των αναγκών των ασθενών
  •      εποπτεία και ανάθεση σε τρίτους
  •      καθοδήγηση
  •      διαχείριση
  •      διδασκαλία
  •      έρευνα
  •      συνεισφορά στην ανάπτυξη και εφαρμογή της πολιτικής για την υγεία, σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο
Οι Φυσικοθεραπευτές λειτουργούν ως ανεξάρτητοι επαγγελματίες και όπως και όλα τα μέλη των ομάδων παροχής υπηρεσιών υγείας, υπόκεινται στις ηθικές αρχές της W.C.P.T.. [3] [4] 
Είναι σε θέση να ενεργούν σαν επαγγελματίες πρώτης επαφής και οι ασθενείς μπορούν να ζητήσουν την άμεση παροχή υπηρεσιών, χωρίς παραπομπή από άλλο επαγγελματία υγειονομικής περίθαλψης. [5]

Η εκπαίδευση και η κλινική πρακτική του Φυσικοθεραπευτή ποικίλει ανάλογα με τις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές ανάγκες, αλλά και το πολιτικό πλαίσιο στο οποίο ασκούν το επάγγελμά τους. Ωστόσο, για την άσκηση του επαγγέλματος, το πρώτο επαγγελματικό προσόν, που είναι αναγκαίο σε οποιαδήποτε χώρα, είναι η ολοκλήρωση ενός προγράμματος σπουδών που πληροί τις προϋποθέσεις για την χρησιμοποίηση του επαγγελματικού τίτλου
του Φυσικοθεραπευτή και την νόμιμη άσκηση του επαγγέλματος. [6] [7] [8 ]

 
Που ασκείται η Φυσικοθεραπεία;


Η Φυσικοθεραπεία είναι ένα ουσιαστικό μέρος των συστημάτων παροχής υπηρεσιών υγείας στην κοινότητα. Οι Φυσικοθεραπευτές ασκούν το επαγγελμά τους ανεξάρτητα από άλλους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης, αλλά και σε διεπιστημονικά προγράμματα αποκατάστασης, που αποβλέπουν στην πρόληψη διαταραχών κίνησης ή τη διατήρηση/αποκατάσταση της βέλτιστης λειτουργίας και της ποιότητας ζωής σε άτομα με κινητικές διαταραχές.

Οι Φυσικοθεραπευτές καθοδηγούνται από τον δικό τους κώδικα ηθικής δεοντολογίας. [3] [4] Έτσι, μπορούν στην επαγγελματική πρακτική τους να έχουν οποιοδήποτε από τα ακόλουθα σκοπούς.:

  •      την προώθηση της υγείας και της ευημερίας των ατόμων και του κοινού/κοινωνίας, τονίζοντας τη σημασία της σωματικής δραστηριότητας και της άσκησης
  •      την αποτροπή βλαβών, περιορισμών δραστηριότητας, συμμετοχικών περιορισμών και αναπηριών, σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο, που οφείλεται σε παράγοντες της υγείας, κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες, περιβαλλοντικούς παράγοντες και παράγοντες του τρόπου ζωής
  •      την παροχή παρεμβάσεων/θεραπείας για την αποκατάσταση της ακεραιότητας των συστημάτων του σώματος, απαραίτητη για την κίνηση, τη μεγιστοποίηση της λειτουργικότητας και την ανάρρωση, την ελαχιστοποίηση της ανικανότητας, τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής και την ανεξάρτητη διαβίωση και λειτουργικότητα, σε άτομα και ομάδες ατόμων με αλλαγμένες συμπεριφορές μετακίνησης, που προκύπτουν από βλάβες, περιορισμούς δραστηριότητας, συμμετοχικούς περιορισμούς και αναπηρίες
  •      την τροποποίηση του περιβάλλοντος, του σπιτιού και της εργασίας και την υπέρβαση εμποδίων στην πρόσβαση, με σκοπό να εξασφαλιστεί η πλήρης συμμετοχή στη φυσιολογική ζωή και στους αναμενόμενους κοινωνικούς ρόλους. 

Τι χαρακτηρίζει τη Φυσικοθεραπεία;


Οι ακόλουθες παραδοχές που ενσωματώνονται σε αυτή την περιγραφή και αντικατοπτρίζουν τις κεντρικές ανησυχίες της Φυσικοθεραπαίας:
  •      Η κίνηση είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για την υγεία και την ευημερία του ατόμου και εξαρτάται από την ολοκληρωμένη, συντονισμένη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος σε διάφορα επίπεδα. Η κίνηση επηρεάζεται από εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες. Η Φυσικοθεραπεία κατευθύνεται προς τις ανάγκες και τις δυνατότητες μετακίνησης των ατόμων και των πληθυσμών.
  •      Τα άτομα έχουν την ικανότητα να αλλάζουν, ως αποτέλεσμα των απαντήσεων τους σε σωματικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Το σώμα, το μυαλό και το πνεύμα συμβαδίζουν με τις απόψεις των ατόμων για τον εαυτό τους και τους δίνουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν τη συνειδητοποίηση των δικών τους αναγκών και των στόχων τους για την κίνηση. Οι ηθικές αρχές απαιτούν από τον Φυσικοθεραπευτή να αναγνωρίσει την αυτονομία του ασθενή ή του κηδεμόνα του, που αναζητούν τις υπηρεσίες του. [3] [4]
  •      Οι Φυσικοθεραπευτές μπορούν να κατευθύνουν τις παρεμβάσεις τους σε συγκεκριμένους πληθυσμούς. Οι πληθυσμοί μπορεί να είναι τα έθνη, τα κράτη και τα εδάφη των περιφερειών, των μειονοτικών ομάδων ή άλλων συγκεκριμένων ομάδων (π.χ. προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για σκολίωση στα παιδιά του σχολείου ή προγράμματα πρόληψης για τη γήρανση).
  •      Αναπόσπαστο μέρος της Φυσικοθεραπευτικής αγωγής είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ του Φυσικοθεραπευτή και του ασθενή, της οικογένειας ή του φροντιστή του, για να αναπτύξει μια αμοιβαία κατανόηση. Αυτό το είδος της αλληλεπίδρασης είναι απαραίτητο για την θετική αλλαγή της συμπεριφοράς, της επίγνωσης του σώματος και της κίνησης, με σκοπό την προαγωγή της υγείας και την ευεξία. Σαν μέλη των διεπιστημονικών ομάδων πρέπει επίσης να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, αλλά και με τους ασθενείς, την οικογένεια και τους φροντιστές, για να καθορίσουν τις ανάγκες και να διατυπώσουν τους στόχους για την Φυσικοθεραπευτική παρέμβαση/θεραπεία. Οι Φυσικοθεραπευτές επίσης μπορούν να αλληλεπιδράσουν με τη διοίκηση και τη διακυβέρνηση των δομών, για την ενημέρωση, την ανάπτυξη και/ή την εφαρμογή των κατάλληλων πολιτικών και στρατηγικών για την υγεία.
  •      Επαγγελματικά σαν αυτόνομοι επαγγελματίες οι Φυσικοθεραπευτές έχουν προετοιμαστεί για τον ρόλο τους μέσω της επαγγελματικής προπτυχιακής Φυσικοθεραπευτικής εκπαίδευσης. [6] Οι Φυσικοθεραπευτές χρησιμοποιούν την επαγγελματική τους κρίση για να επιτευχθεί μια διάγνωση, που θα κατευθύνει τις Φυσικοθεραπευτικές παρεμβάσεις/θεραπείες στην αποκατάσταση και επανένταξη των ασθενών/ομάδων/πληθυσμών.
  •      Η Φυσικοθεραπευτική διάγνωση είναι το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας κλινικής συλλογιστικής, που οδηγεί στον εντοπισμό των υπαρκτών ή πιθανών βλαβών, στους περιορισμούς δραστηριότητας, στους περιορισμούς συμμετοχής, στις περιβαλλοντικές επιδράσεις ή ικανότητες/αναπηρίες. Ο σκοπός της Φυσικοθεραπευτικής διάγνωσης είναι να καθοδηγήσει τον Φυσικοθεραπευτή στον καθορισμό της πρόγνωσης και στις πιο κατάλληλες στρατηγικές παρέμβασης/θεραπείας για τους ασθενείς και την ανταλλαγή πληροφοριών με αυτούς. Κατά τη διενέργεια της διαγνωστικής διαδικασίας, οι Φυσικοθεραπευτές μπορεί να χρειαστεί να λάβουν επιπλέον πληροφορίες από άλλους επαγγελματίες. Εάν η διαγνωστική διαδικασία αποκαλύπτει ευρήματα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Φυσικοθεραπευτή, τότε θα παραπέμψει τον ασθενή σε άλλον κατάλληλο επαγγελματία.

Αρχές που υποστηρίζουν την περιγραφή της Φυσικοθεραπείας


Η W.C.P.T. έχει αναπτύξει αυτή τη διεθνή περιγραφή της Φυσικοθεραπείας, που βασίζεται στις ακόλουθες αρχές και ενθαρρύνει τις οργανώσεις-μέλη της να χρησιμοποιήσουν τον ορισμό του πεδίου εφαρμογής της Φυσικοθεραπείας και την πρακτική σε εθνικό επίπεδο.

Η W.C.P.T. υποστηρίζει ότι ο Φυσικοθεραπευτής πρέπει:

  •      να σέβεται και να αναγνωρίζει την ιστορία και τις ρίζες του επαγγέλματος
  •      να βασίζεται στην πραγματικότητα της σύγχρονης πρακτικής και το αυξανόμενο σώμα της έρευνας
  •      να επιτρέπει την προσαρμογή στις αξίες, τις πεποιθήσεις και τις ανάγκες υγείας των ανθρώπων και των κοινωνιών, αλλά και τη δομή των συστημάτων υγείας σε όλο τον κόσμο
  •      να χρησιμοποιεί ορολογία που είναι ευρέως κατανοητή και επαρκώς καθορισμένη
  •      να αναγνωρίζει τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα και ορισμούς (π.χ. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορισμός της υγείας, διεθνή κατάταξη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας) [9] [10]
  •      να προβλέπει στη συνεχή ανάπτυξη και εξέλιξη του επαγγέλματος και την ταυτοποίηση του στην μοναδική συμβολή της Φυσικοθεραπείας
  •      να αναγνωρίζει τη σημασία της διεπιστημονικής πληροφόρησης για τη διαμόρφωση προγραμμάτων σπουδών Φυσικοθεραπείας σε όλα τα επίπεδα
  •      να υπογραμμίζει την ανάγκη για τεκμηρίωση στην πρακτική, όποτε είναι αναγκαίο και δυνατόν
  •      να εκτιμεί την αλληλεξάρτηση της πρακτικής, της έρευνας και της εκπαίδευσης στο πλαίσιο του επαγγέλματος
  •      να αναγνωρίζει την ανάγκη να παρακολουθεί διαρκώς την περιγραφή και τις αλλαγές στο επάγγελμα, να ανταποκρίνεται στις ανάγκες υγείας της κοινωνίας και την ανάπτυξη της γνώσης στην Φυσικοθεραπεία 
  •      προβλέπεται ότι οι εργασίες που θα προκύψουν από αυτή την περιγραφή, χρησιμοποιούνται για να βοηθήθει η ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών και ο προσδιορισμός των τομέων έρευνας




Γλωσσάριο

  • Δραστηριότητα: είναι η εκτέλεση ενός καθήκοντος ή μιας πράξης από ένα άτομο [10]
  • Περιορισμός της δραστηριότητας: είναι η δυσκολία  που μπορεί να έχει ένα άτομο στην εκτέλεση μιας δραστηριότητας [10].
  • Άμεση Πρόσβαση: ο ασθενής ζητά άμεσα το Φυσικοθεραπευτή την παροχή υπηρεσιών (ο ασθενής αυτο-αναφέρεται) και ο Φυσικοθεραπευτής αποφασίζει ελεύθερα τη συμπεριφορά του και αναλαμβάνει πλήρως την ευθύνη για αυτό. [11] Επίσης, ο Φυσικοθεραπευτής έχει άμεση πρόσβαση στους ασθενείς και καθορίζει ότι χρειάζονται μια Φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση/παρέμβαση χωρίς παραπεμπτικό από τρίτους.
  • Αναπηρία: είναι ο γενικός όρος για βλάβες, περιορισμό δραστηριότητας, καθώς και τον περιορισμό συμμετοχής, που προκύπτει από την αλληλεπίδραση μεταξύ της κατάστασης της υγείας ενός ατόμου, αλλά και των προσωπικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι προσωπικοί παράγοντες είναι οι ιδιαίτερες συνθήκες ζωής και διαβίωσης ενός ατόμου και περιλαμβάνουν τα χαρακτηριστικά του ατόμου, που δεν αποτελούν μέρος μιας κατάστασης, όπως: φύλο, ηλικία, φυλή, τρόπος ζωής, συνήθειες, κοινωνικό υπόβαθρο, εκπαίδευσηεπάγγελμα, εμπειρία, πρότυπο συμπεριφοράς, στυλ, ατομική ψυχολογία, οικονομική κατάσταση, καθώς και άλλα χαρακτηριστικά, οποιοδήποτε από τα οποία μπορεί να διαδραματίσει ένα ρόλο στην αναπηρία σε κάθε επίπεδο. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι εξωτερικοί παράγοντες που συνθέτουν το φυσικό, κοινωνικό και συμπεριφορικό περιβάλλον στο οποίο οι άνθρωποι ζουν και να εξελίσουν την ζωή τους. Η αναπηρία μπορεί να περιγραφεί σε τρία επίπεδα:. σωματική (διαταραχή της λειτουργίας του σώματος ή της δομή του), προσωπική (περιορισμοί δραστηριότητας), και κοινωνική (περιορισμοί συμμετοχής) [10]
  • Στόχοι (κλινικοί): είναι τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα της διαχείρισης του ασθενή. Οι στόχοι υποδηλώνουν αλλαγές στην απομείωση, στους περιορισμούς δραστηριότητας, στους περιορισμούς συμμετοχής και τις αλλαγές στις ανάγκες της υγείας, της ευεξίας και φυσικής κατάστασης, που αναμένονται ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του σχεδίου της φροντίδας/παρέμβασης/θεραπείας. Οι στόχοι πρέπει να είναι μετρήσιμοι και σε προκαθωρισμένο χρόνο (αν απαιτείται, οι στόχοι μπορούν να εκφραστούν σε σχέση με το χρόνο, για παράδειγμα βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι στόχοι). [12]
  • Προαγωγή της υγείας: είναι ο συνδυασμός των εκπαιδευτικών και περιβαλλοντικών παρεμβάσεων για τις δράσεις και τις συνθήκες διαβίωσης που είναι ευνοϊκές για την υγεία. Ο σκοπός της προαγωγής της υγείας είναι να μπορέσουν οι άνθρωποι να αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο στους παράγοντες της υγείας τους. [13]
  • Απομείωση: είναι ένα πρόβλημα στη σωματική λειτουργία ή δομή, όπως μια σημαντική απόκλιση ή απώλεια, Είναι η εκδήλωση μιας υποκείμενης παθολογίας, που μπορεί να είναι προσωρινή ή μόνιμη, προοδευτική ή στατική, διαλείπουσα ή συνεχής, ελαφρά έως σοβαρή. [10]
  • Συμμετοχή: είναι η συμμετοχή σε μια κατάσταση ζωής [10]
  • Περιορισμοί συμμετοχής: είναι προβλήματα που βιώνει ένα άτομο και προκαλούν εμπλοκή σε καταστάσεις της ζωής του. [10]
  • Παραπομπή: η διαδικασία με την οποία παραπέμπονται οι ασθενείς στους Φυσικοθεραπευτές και άλλους επαγγελματίες υγείας/πρόσωπα/φορείς που εμπλέκονται με τον ασθενή. Αυτά μπορεί να διαφέρουν από χώρα σε χώρα και καθορίζονται από την εθνική νομοθεσία, τις εθνικές αρχές και την επαγγελματική οργάνωση. [11]
  • Πεδίο εφαρμογής της πρακτικής: είναι μια δήλωση που περιγράφει τη Φυσικοθεραπεία στο πλαίσιο του κανονιστικού περιβάλλοντος και της βάσης αποδεικτικών στοιχείων για την πρακτική μέσα σε μια δικαιοδοσία. Το πεδίο της πρακτικής είναι δυναμικό, εξελίσσεται με αλλαγές στη βάση στοιχείων, την πολιτική και τις ανάγκες των χρηστών των υπηρεσιών. Η W.C.P.T. καθορίζει το διεθνώς συμφωνημένο πεδίο άσκησης του επαγγέλματος και οι οργανώσεις μέλη καθορίζουν το πεδίο εφαρμογής της πρακτικής που συμφωνήθηκε στις χώρες τους. [14]
  • Αυτο-παραπομπή:  «Οι ασθενείς είναι σε θέση να παραπέμψουν τον εαυτό τους σε έναν θεραπευτή χωρίς να χρειάζεται τους να δει κάποιος άλλος πρώτα, ή χωρίς τους παραπέμψει ένας άλλος επαγγελματία υγείας. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με τηλέφωνική επαφή, μέσω διαδικτύου ή σε υπηρεσία πρόσωπο με πρόσωπο.»[15]



Αναφορές:
  1. World Confederation for Physical Therapy. WCPT guideline for the development of a system of legislation/regulation/recognition of physical therapists. London, UK: WCPT; 2011.  (Access date 22nd September 2011)
  2. World Confederation for Physical Therapy. Policy Statement: Regulation of the physical therapy profession. London, UK: WCPT; 2011.  (Access date 22nd September 2011)
  3. World Confederation for Physical Therapy. Ethical principles. London, UK: WCPT; 2011.  (Access date 22nd September 2011)
  4. World Confederation for Physical Therapy. Policy statement: Ethical responsibilities of physical therapists and WCPT members. London, UK: WCPT; 2011.  (Access date 22nd September 2011)
  5. World Confederation for Physical Therapy. Policy Statement: Direct access and patient/client self-referral to physical therapy. London, UK: WCPT; 2011.  (Access date 22nd September 2011)
  6. World Confederation for Physical Therapy. WCPT guideline for physical therapist professional entry level education. London, UK: WCPT; 2011.  (Access date 22nd September 2011)
  7. World Confederation for Physical Therapy. Policy statement: Education. London, UK: WCPT; 2011. (Access date 22nd September 2011)
  8. World Confederation for Physical Therapy. Policy statement: Autonomy. London, UK: WCPT; 2011.  (Access date 22nd September 2011)
  9. World Health Organization. Preamble to the Constitution of the World Health Organization as adopted by the International Health Conference, New York, 19-22 June, 1946; signed on 22 July 1946 by the representatives of 61 States (Official Records of the World Health Organization, no. 2, p. 100) and entered into force on 7 April 1948. Geneva, Switzerland: WHO; 1948.  (Access date 24th November 2010)
  10. World Health Organization. International Classification of Functioning, Disability and Health. Geneva, Switzerland: WHO; 2001.  (Access date 22nd March 2010)
  11. European Region World Confederation for Physical Therapy. European Region World Confederation for Physical Therapy Glossary of Terms. Brussels, Belgium: ER-WCPT; 2010.
  12. American Physical Therapy Association. Guide to Physical Therapist Practice. Second Edition. Physical Therapy 2001: 8:1;9-744
  13. Green LW, Kreuter MW. Health Promotion Planning, 2nd edition. Mountain View, CA: Mayfield publishers; 1991.
  14. World Confederation for Physical Therapy. Policy statement: Support personnel for physical therapy practice. London, UK: WCPT; 2011.  (Access date 22nd September 2011)
  15. Department of Health. Self-referral pilots to musculoskeletal physiotherapy and the implications for improving access to other AHP services. London, UK: Department of Health; 2008.  (Access date 17th May 2010)
 
Βιβλιογραφία:
  1. American Physical Therapy Association. Guide to Physical Therapist Practice. Physical Therapy. 1997;77(11):1168-650.  (Access date 24th November 2010)
  2. American Physical Therapy Association. Guide to Physical Therapist Practice. Second Edition. American Physical Therapy Association.  Physical Therapy2001. p. 9-746.  (Access date 24th November 2010)
  3. Cott CA, Finch E, Gasner D, Yoshida K, Thomas SG, Verrier MC. The Movement Continuum of Physical Therapy. Physiotherapy Canada. 1995;47:87-95.
  4. Higgs J, Jones M, (Eds). Clinical Reasoning in the Health Professions. Oxford, UK: Butterworth-Heinemann; 1995.
  5. Standing Liaison Committee of Physiotherapists in the European Union. The Practice of Physiotherapy in the European Union. Brussels, Belgium: SLCP; 1996.
  6. Tornebohm H. What is worth knowing in Occupational therapy? American Journal of Occupational Therapy. 1991;45(5):451-4.
  7. World Health Organization. The International Classification of Functioning, Disability and Health – ICF. Geneva: World Health Organization; 2001.  (Access date 24th November 2010)


πηγή: http://www.wcpt.org/policy/ps-descriptionPT