πριν την επέμβαση
Η γνωστή μέθοδος R.I.C.E. (ξεκούραση-παγοθεραπεία-περίδεση-ανάρροπη θέση) σε συνδυασμό με ηλεκτροθεραπεία, μπορεί να εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια αρκετών εβδομάδων πριν από τη χειρουργική επέμβαση, προκειμένου να μειώσει τη φλεγμονή και τον πόνο και να επιτευχθεί (στα επίπεδα του εφικτού) το πλήρες εύρος της κίνησης του γόνατος. Αυτό θα βοηθήσει τον ασθενή να ανακτήσει ευκολότερα την φυσιολογική κίνηση, καθώς και δύναμη μετά την επέμβαση. [1]
Η προεγχειρητική αγωγή πρέπει να επικεντρωθεί στην ενίσχυση του τετρακεφάλου και ο πόνος θα καθορίσει το εύρος της τροχιάς των ασκήσεων που θα περιλαμβάνει το πρόγραμμα. [2] [3]
Ο ηλεκτρομυϊκός ερεθισμός σε συνδυασμό με την άσκηση είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος για τη βελτίωση λειτουργικότητας του τετρακεφάλου, σε σχέση με τα αποτελέσματα της άσκησης [4].
μετά την επέμβαση
1η εβδομάδα
Ισομετρικές ασκήσεις τετρακεφάλου και ανύψωση του σκέλους χρησιμοποιούνται για να μειωθεί το πρήξιμο. Ο στόχος μας είναι η πλήρης έκταση και οι 70 μοίρες κάμψης πριν από το τέλος της πρώτης εβδομάδας.
Η χρήση ειδικού κηδεμόνα και βοηθημάτων βάδισης (πατερίτσες) είναι επιτακτική ανάγκη.Η παθητική κινητοποίηση της επιγονατίδας θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμά μας για τουλάχιστον 8 εβδομάδες.
Άλλες ασκήσεις κινητοποίησης στις πρώτες 4 εβδομάδες είναι η παθητική έκταση του γόνατος (όχι υπερέκταση) και παθητική και ενεργητική κινητοποίηση για βελτίωση της κάμψης.
Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, οι ασκήσεις ενδυνάμωσης εφαρμόζονται για όλους τους μυς του χειρουργηθέντος άκρου.
3-4η εβδομάδα
Ο ασθενής πρέπει να βελτιώσει την βάδισή του για να μπορέσει να περπατήσει με μια πατερίτσα. Με σωστή ενδυνάμωση και έλεγχο ισχιοκνημιαίων και τερακεφάλου, μπορούμε να αφήσουμε νωρίτερα τις πατερίτσες.
5η εβδομάδα
Η χρήση του κηδεμόνα προοδευτικά μειώνεται. [1] [2]
Η παθητική κινητοποιήση πρέπει να έχει ομαλοποιήσει την κινητικότητα του γόνατος, αλλά πιθανόν να υπάρχει ακόμη έλλειμμα στην κάμψη.
Η ενδυνάμωση των καμπτήρων και εκτεινόντων θα συνεχιστεί και θα προσθέσουμε και ασκήσεις κλειστής κινητικής αλυσίδας.
Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης θα πρέπει να ξεκινήσουν σε χαμηλή ένταση (50% της μέγιστης δύναμης) και προοδευτικά να φτασουν στο 60-70%. Οι ασκήσεις κλειστής κινητικής αλυσίδας θα πρέπει να ξεκινήσουν από ασφαλείς αρχικές θέσεις (βάδιση, ποδήλατο, leg press) και σταδιακά να περάσουν σε θέσεις μεγαλύτερης φόρτισης (πχ καθίσματα).
Η πρόοδος της άσκησης εξαρτάται από τον υπάρχοντα πόνο, το πρήξιμο και τον έλεγχο του τετρακέφαλου.
Ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας και συντονισμού μπορούν να ξεκινήσουν, εάν η γενικότερη μυϊκή κατάσταση του σκέλους είναι καλή. Αυτή η ομάδα ασκήσεων περιλαμβάνει και ασκήσεις ισορροπίας με την χρήση ειδικών οργάνων.
10η εβδομάδα
Μπορούν να ξεκινήσουν δυναμικές ασκήσεις προς όλες τις κατευθύνσεις (εμπρός, πίσω και πλάγια), καθώς και άσκηση σε ισοκινητικά μηχανήματα. [2]
3ος μήνας
Μετά από 3 μήνες, ο ασθενής μπορεί να προχωρήσει σε λειτουργικές ασκήσεις όπως το τρέξιμο και άλματα.Οι ιδιοδεκτικές και οι ασκήσεις συντονισμού γίνονται δυσκολότερες, με την χρήση της μεγαλύτερης δυνατής ταχύτητας στις αλλαγές κατεύθυνσης.
Για να βελτιωθεί περισσότερο ο συντονισμός και ο μυϊκός έλεγχος, οι ασκήσεις θα πρέπει να δυσκολεύουν, δίνοντας έμφαση στα οπτικά ερεθίσματα, στην μεταβολή της σταθερότητας της επιφάνειας στήριξης, στην ταχύτητα των ασκήσεων και στην πολυπλοκότητά τους, στην μεταβλητότητα της αντίστασης, κλπ. [ 2]
4-5ος μήνας
Ο τελικός στόχος είναι να μεγιστοποιθεί η αντοχή και η δύναμη του γόνατος. Αυτό θα επιτευχθεί με την ενδυνάμωση των σταθεροποιών μυών, τη βελτιστοποίηση του νευρομυϊκού ελέγχου, με πλειομετρικές ασκήσεις και την πρόσθεση συγκεκριμένων ασκήσεων, αναλογα με το άθλημα του ασθενή.
Η επιτάχυνση και η επιβράδυνση, οι διακυμάνσεις στη μυϊκή λειτουργία και οι στροφές και οι ελιγμοί, βελτιώνουν τα αρθροκινητικά αντανακλαστικά, με σκοπό την πρόληψη νέων τραυματισμών. [3]
Επιστροφή στον αθλητισμό
Η έλλειψη μυϊκής δύναμης μετά την επέμβαση μπορεί να είναι ένας παράγοντας κινδύνου για μελλοντικούς τραυματισμούς και μπορεί να καθορίσει το μέλλον του αθλητή, όταν προσπαθήσει να επιστρέψει στα προηγούμενα επίπεδα της απόδοσής του.
Οι ερευνητές προτείνουν ότι μετά την χειρουργική επέμβαση το πόδι πρέπει να βρίσκεται τουλάχιστον στο 90% της μυϊκής ισχύος του μη τραυματισμένου ποδιού. [5]
Οι τρεις δοκιμές αναπηδήσεων μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέρος μιας συνολικής φυσικής και λειτουργικής αξιολόγησης, για να αποφασιστεί η ασφαλής επιστροφή του ασθενή στην άθληση, μετά την χειρουργική αποκατάσταση του ΠΧΣ. Αυτές οι τρεις δοκιμασίες είναι ικανοποιητικές για να μετρηθούν οι μυϊκές διαφορές των δύο ποδιών και μπορούν να χρησιμοποιηθούν, κατά τη διάρκεια της πιο προχωρημένης φάσης της αποκατάστασης, σαν ασκήσεις, με σκοπό να φτάσει το χειρουργημένο πόδι στην λειτουργικότητα του υγιούς. [ 5]
Βιβλιογραφία:
- I Eitzen, H Moksnes, L Snyder-Mackler, MA Risberg. Progressive 5-Week Exercise Therapy Program Leads to Significant Improvement in Knee Function Early After Anterior Cruciate Ligament Injury. Journal of Orthopaedic and Sports Physical Therapy 2010;40(11):705-722
- S. van Grinsven, R. E. H. van Cingel, C. J. M. Holla, C. J. M. van Loon. Evidence-based rehabilitation following anterior cruciate ligament reconstruction. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 2010; 18:1128–1144
- Savio L-Y. Woo, Richard E. Debski, PhD, John D. Withrow, Marsie A. Janaushek. Biomechanics of Knee Ligaments. The American Journal of Sports medicine 1999;27:533
- Kyung-Min KiM, Ted Croy, Jay HerTel, SuSan Saliba. Effects of Neuromuscular Electrical Stimulation After Anterior Cruciate Ligament Reconstruction on Quadriceps Strength, Function, and Patient-Oriented Outcomes: A Systematic Review. J Orthop Sports Phys Ther 2010;40(7):383-391.
- Gregory D. Myer, Laura C. Schmitt, Jensen L. Brent, Kevin R. Ford, Kim D. Barber Foss, Bradley J. Scherer, Robert S. Heidt Jr., Jon G. Divine, Timothy E. Hewett.Utilization of Modified NFL Combine Testing to Identify Functional Deficits in Athletes Following ACL Reconstruction. J Orthop Sports Phys Ther 2011;41(6):377-387.
- Kokmeyer, D., Wahoff M., Myhern M. Suggestions From the Field for Return-to-Sport Rehabilitation Following Anterior Cruciate Ligament Reconstruction: Alpine Skiing. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy, April 2012, 42(4):313-325.
- Sven Feil, John Newell, Conor Minogue and Hans H. Paessler. The Effectiveness of Supplementing a Standard Rehabilitation Program With Superimposed Neuromuscular Electrical Stimulation After Anterior Cruciate Ligament Reconstruction: A Prospective, Randomized, Single-Blind Study. Am J Sports Med February 22, 2011