του Δημήτρη Κατσιφαράκη
(Ο Δ. Κατσιφαράκης είναι Regional Director for Europe of ISRRT, και πρώην Διοικητής των διασυνδεόμενων νοσοκομείων Μυτιλήνης και Λήμνου.)
Στις στις 4-10-2013,
καταργήθηκε το πληθυσμιακό κριτήριο για την εγκατάσταση αξονικού
τομογράφου, εκτός του δημοσίου τομέα Υγείας. Η κατάργηση αυτή
αιτιολογήθηκε ως απαιτούμενος όρος της δανειακής σύμβασης της
χώρας μας. Βέβαια το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Δ Τμήμα) με την
273/2012 γνωμοδότησή του έχει ομόφωνα αποφανθεί ότι το συγκεκριμένο
κριτήριο πληθυσμιακής κάλυψης που θεσπίστηκε το 2010 δεν έχει
καταργηθεί από τις διατάξεις της δανειακής σύμβασης της χώρας.Η αιτιολόγηση συνεπώς του υπουργού Υγείας αντικρούεται από την ομόφωνη απόφαση σε προγενέστερο χρόνο του Νομικού Συμβουλίου του κράτους.
Ωστόσο χρειάζεται να αναφερθούμε και στις άλλες ουσιαστικές συνέπειες μιας τέτοιας κατάργησης του πληθυσμιακού κριτηρίου:
Η εξέταση των ασθενών με ιοντίζουσες ακτινοβολίες συνοδεύεται από αύξηση της πιθανότητας καρκινογένεσης. Όσο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού εκτίθεται σε ιοντίζουσα ακτινοβολία (και για ιατρικούς λόγους) τόσο αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης των βλαβερών αυτών συνεπειών στην υγεία του. Οι συνέπειες βέβαια εμφανίζονται μετά από 2-3 δεκαετίες . Μελέτες δείχνουν ότι για κάθε 10.000 αξονικές τομογραφίες σε παιδιά, θα αναπτυχθεί ένας καρκίνος σε ένα από αυτά, που θα οφείλεται στην έκθεσή του κατά την εξέταση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση συσχετίζει την ακτινοβόληση του πληθυσμού με τον αριθμό των ακτινολογικών μηχανημάτων που διατίθενται σε μια χώρα. Για την αποτροπή της εξάπλωσης μηχανημάτων αξονικής τομογραφίας η EURATOM έχει εκδώσει 2 Οδηγίες , που έχουν κυρωθεί και από την χώρα μας.
Η Οδηγία 84/466 στο άρθρο 4 αναφέρει ότι: «Κάθε κράτος μέλος λαμβάνει τα μέτρα που θεωρεί αναγκαία για να αποφεύγεται η άσκοπη αύξηση των ακτινολογικών εγκαταστάσεων».
Το ίδιο επαναλαμβάνει και η Η Οδηγία 97/43 στο 8ο άρθρο της.
Η εργασία των Brenner and Hall (N Engl J Med 2007) αναφέρει ότι η ποσότητα ακτινοβολίας για εξέταση αξονικής τομογραφίας αναλόγως της περίπτωσης και του πρωτοκόλλου της μπορεί να κυμαίνεται από 1000 έως 10.000 millirems. Για να εκτιμηθεί συγκριτικά η ποσότητα αυτή δίδεται η πληροφορία ότι σε απόσταση ανάμεσα σε ένα έως δύο μιλίων από το σημείο μηδέν που έπεσε η βόμβα στην Χιροσίμα τα άτομα - θύματα εκτέθηκαν κατά μέσο όρο σε 3000 millirems.
Η εμπειρία δείχνει πως-ατυχώς- πολλοί άνθρωποι υφίστανται περισσότερες από μια εξετάσεις με αξονικό τομογράφο κατά την διάρκεια της ζωής τους.
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μειωθεί η δόση ακτινοβολίας στον πληθυσμό είναι να περιοριστεί ο αριθμός των αξονικών τομογραφιών που συνταγογραφούνται.
Διεθνώς υποστηρίζεται ότι περίπου το 1/3 όλων των αξονικών τομογραφιών δεν είναι αιτιολογημένες από ιατρικής απόψεως. Περισσότερο από 20 εκατομμύρια ενήλικες και 1 εκατομμύριο παιδιά ανά έτος στις ΗΠΑ ακτινοβολούνται χωρίς να υπάρχει λόγος.
Στην χώρα μας κατ’ έτος διενεργούνται 320.000 αξονικές τομογραφίες ανά εκατομμύριο κατοίκων, όταν ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι 130.000 ανα εκατ. κατοίκων ( ΟΟΣΑ 2012).
Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα σε πυκνότητα αξονικών τομογράφων στην Ευρώπη, με 34,3 μηχανήματα ανά εκατομμύριο κατοίκων, ενώ η Γερμανία έχει ακριβώς τους μισούς, και η Ολλανδία έχει 12,3 τομογράφους ανά εκατομμύριο κατοίκων.
Η συσχέτιση των προηγούμενων δείχνει που οδηγεί η κατάργηση του μέτρου της άδειας σκοπιμότητας με βάση το πληθυσμιακό κριτήριο.
Παραφράζοντας τον νόμο του Roemer «σε ένα πληθυσμό με ασφάλιση υγείας, κάθε προσφερόμενη νοσοκομειακή κλίνη θα αποτελέσει μια κατειλημμένη κλίνη» , κάθε εγκαθιστάμενο μηχάνημα θα αποτελεί ένα χρησιμοποιούμενο μηχάνημα που καταναλώνει πόρους ασφάλισης και συμβάλλει στην αύξηση της ακτινοβόλησης του πληθυσμού.
Ο καθηγητής Γ. Κυριόπουλος προτείνει την θεσμοθέτηση αδειοδοτήσεων με βάση την αρχή πιστοποιητικών αναγκαιότητας προκειμένου να ανασταλούν τα φαινόμενα επιβάρυνσης της υγειονομικής δαπάνης και της υπερβάλλουσας ζήτησης ( Γ. Κυριόπουλος κ.α. Οικονομική κρίση και Υγεία, εκδ. Καστανιώτη 2012).
Το πιστοποιητικό αναγκαιότητας αναφέρεται στην αδειοδότηση από μια ρυθμιστική αρχή για την πραγματοποίηση μιας επένδυσης στην Υγεία, στην βάση ότι η επένδυση που θα πραγματοποιηθεί είναι απαραίτητη για τον πληθυσμό αναφοράς. Τα πιστοποιητικά αναγκαιότητας έχουν χρησιμοποιηθεί επιτυχώς για τον περιορισμό της χωρίς όρια εξάπλωσης της ιατρικής τεχνολογίας . Από την ρυθμιστική αρχή αφαίρεσε ο υπουργός Υγείας το πολύ σημαντικό κριτήριο (το πληθυσμιακό) πριν λίγες ημέρες.
πηγή: http://www.metarithmisi.gr/el/readText.asp?textID=24152&sw=1680