Το Τμήμα Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας πληροί όλα τα κριτήρια του πρόσφατου Ν.4485/2017, άρθρο 11, για την αυτοδύναμη λειτουργία του στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
του Γεωργ. Παπαθανασίου, Καθηγητή
Αναπληρωτή Προέδρου και Διευθυντή Α΄ Τομέα Τμήματος Φυσικοθεραπείας, ΤΕΙ Αθήνας
Α. Χρονικό Κρίσιμων Εξελίξεων
1. Στις 9 Μαΐου 2017, ο Πρωθυπουργός της Χώρας, παρουσία του Υπουργού Παιδείας, εξαγγέλλει την ίδρυση του «Πανεπιστήμιου Δυτικής Αττικής» ως μετεξέλιξη των ΤΕΙ Αθήνας και ΑΕΙ Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Η εξαγγελία του Πρωθυπουργού δημιούργησε ένα κλίμα ευφορίας δικαιώνοντας πολύχρονους θεσμικούς αγώνες όλου του κλάδου για την ένταξη των σπουδών της Φυσικοθεραπείας στον Πανεπιστημιακό Τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Όμως, γρήγορα οι εξελίξεις ήρθαν να προβληματίσουν σοβαρά για το τελικό αποτέλεσμα του εγχειρήματος.
2. Στις 15 Ιουνίου 2017, με ομόφωνη απόφασή της η Συνέλευση του Τμήματος Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας υιοθέτησε ψήφισμα με το οποίο τεκμηριώνεται η πλήρης ακαδημαϊκή αυτοτέλεια του Τμήματος και η αυτοδύναμη ένταξή του στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
3. Στις 26 Ιουνίου 2017, και στις 20, 21, 22 Ιουλίου 2017, ο υποφαινόμενος, Αναπληρωτής Πρόεδρος του Τμήματος Φυσικοθεραπείας, αποστέλλει προς πολιτειακούς, ακαδημαϊκούς και επαγγελματικούς φορείς κείμενα θέσεων με τα οποία περιγράφεται το γνωστικό αντικείμενο της επιστήμης της Φυσικοθεραπείας και τεκμηριώνεται η αυτοτελής λειτουργία Αυτοδύναμου Τμήματος Φυσικοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, με την καταξιωμένη στην Ελλάδα και διεθνώς αναγνωρισμένη ονομασία "Τμήμα Φυσικοθεραπείας, Physiotherapy Department ή Department of Physical Therapy».
4. Όμως, σε ρεπορτάζ της εφημερίδας «ΒΗΜΑ» σχετικά με το υπό ίδρυση Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, (30-7-2017 και 26-8-2017), αναφέρεται ότι στη νέα Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου, τα Τμήματα Φυσικοθεραπείας και Εργοθεραπείας συγχωνεύονται δημιουργώντας νέο Τμήμα με τον απαράδεκτο από κάθε άποψη τίτλο «Τμήμα Επιστημών Θεραπευτικής και Αποκατάστασης» (;).
[http://www.tovima.gr/society/article/?aid=894747, http://www.tovima.gr/society/article/?aid=897143]
5. Στις 23 Αυγούστου 2017, η Σύγκλητος του ΤΕΙ Αθήνας, μετά από εισήγηση του Πρύτανη κ. Μπρατάκου, αποφάσισε ομόφωνα ότι «θεωρεί απόλυτα θετική την εξαγγελία – «εμβληματική πρωτοβουλία», όπως ο ίδιος ανέφερε (9 Μαΐου 2017), του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα σχετικά με τη δημιουργία του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής ως μετεξέλιξη των δύο ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης, του ΤΕΙ Αθήνας και ΤΕΙ Πειραιά». Υπογραμμίζεται όμως ότι, στην ως άνω απόφαση της Συγκλήτου δεν αναφέρεται κανένα συγκεκριμένο σχέδιο συγχωνεύσεων Σχολών ή Τμημάτων του Ιδρύματος.
[https://www.esos.gr/arthra/52287/i-apofasi-tis-sygklitoy-toy-tei-athinas...
6. Στις 24 Αυγούστου 2017, ο Πρύτανης του ΤΕΙ Αθήνας ορίζει με απόφαση του (7199/24-8-2017) τη συγκρότηση επιτροπών ανά Τμήμα της ΣΕΥΠ για την εκπόνηση νέων προγραμμάτων σπουδών για τα νέα προτεινόμενα Τμήματα, μέχρι την 15 Σεπτεμβρίου 2017 (!) Όμως, η απόφαση του Πρύτανη, δεν προσδιορίζει ποια είναι τα νέα προτεινόμενα Τμήματα του υπό ίδρυση Πανεπιστημίου για τα οποία ζητά την εκπόνηση προγραμμάτων σπουδών!
7. Τελικά, στις 8 Σεπτεμβρίου 2017, η Πρυτανεία του ΤΕΙ Αθήνας, σε σχετική ενημέρωση που πραγματοποίησε προς την Ακαδημαϊκή Κοινότητα του Ιδρύματος, παρουσίασε την πρόταση της προς το Υπουργείο Παιδείας. Στην πρόταση του ΤΕΙ Αθήνας, το Τμήμα Φυσικοθεραπείας συγχωνεύεται με το Τμήμα Εργοθεραπείας σε νέο Τμήμα, με ακαθόριστο μέχρι στιγμής τίτλο (;). Θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι, η πρόταση του ΤΕΙ Αθήνας δεν έλαβε υπόψη την αντίθετη απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος, τις τεκμηριωμένες θέσεις που εγγράφως είχαν κοινοποιήσει ο Αναπληρωτής Πρόεδρος και οι Διευθυντές των Τομέων του Τμήματος, αλλά ούτε τους προβληματισμούς και τα επιχειρήματα του επαγγελματικού φορέα της Φυσικοθεραπείας και Θεσμικού συνομιλητή της Πολιτείας, του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών (ΝΠΔΔ).
Β. Το Τμήμα Φυσικοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
1. Το Τμήμα Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας πληροί όλα τα κριτήρια του πρόσφατου Ν.4485/2017, άρθρο 11, για την αυτοδύναμη λειτουργία του στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Ειδικότερα:
i. Στο Τμήμα ανήκουν 12 μέλη ΔΕΠ (1 υπό διορισμό) και ένα μέλος ΕΔΙΠ. Από τα 13 μέλη Διδακτικού Προσωπικού τα 9 μέλη είναι Διδάκτορες, (οι 6 κάτοχοι Διδακτορικών Τίτλων από Ιατρικές Σχολές της ημεδαπής ή αλλοδαπής). Στο Τμήμα υπηρετούν 2 Καθηγητές πρώτης βαθμίδας και 1 Αναπληρωτής Καθηγητής.
ii. Το Τμήμα έχει 900 περίπου ενεργούς φοιτητές.
2. Το Τμήμα Φυσικοθεραπείας πληροί και τα δύο επιστημονικά – ακαδημαϊκά κριτήρια που έθεσε ό ίδιος ο Υπουργός και η αντίστοιχη οκταμελής επιτροπή του Υπουργείου Παιδείας για τη δημιουργία των νέων Τμημάτων στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
[Υπουργείο Παιδείας, esos.gr 17 Ιουλίου 2017, https://www.esos.gr/arthra/51807/me-diethnos-anagnorismena-epistimonika-.... Ειδικότερα:
i. Το Τμήμα Φυσικοθεραπείας θεραπεύει το γνωστικό αντικείμενο της «ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ», το οποίο «αντιστοιχεί στο διεθνώς αναγνωρισμένο επιστημονικό πεδίο» ► «PHYSICAL THERAPY ή PHYSIOTHERAPY» (1Ο Κριτήριο του Υπουργείου Παιδείας). Η Φυσικοθεραπεία αποτελεί μία διεθνώς αναγνωρισμένη, συνεχώς αναπτυσσόμενη επιστήμη η οποία απαιτεί σε βάθος θεωρητική γνώση και σημαντική εργαστηριακή, κλινική και πρακτική εκπαίδευση η οποία οδηγεί στην οργάνωση προληπτικών παρεμβάσεων (Πρόληψη), στην αναγκαία διαφορική αξιολόγηση και τον κλινικό συλλογισμό για την τεκμηριωμένη επιλογή, τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του σχεδίου θεραπείας (Αποκατάσταση). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις Η.Π.Α., στον Καναδά και στην Αυστραλία τα Τμήματα Φυσικοθεραπείας είναι αυτοτελή, ενταγμένα στην Ανώτατη Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση, με διακριτό τίτλο Physiotherapy ή Physical Therapy Department και με δυνατότητα μεταπτυχιακών, διδακτορικών και μεταδιδακτορικών σπουδών. Οι σπουδές στο Τμήμα Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας, αλλά και σε όλα τα ΤΕΙ της χώρας, έχουν αξιολογηθεί (εξωτερική αξιολόγηση), καλύπτουν τις προδιαγραφές και έχουν αναγνωριστεί από την Παγκόσμια Συνομοσπονδία Φυσικοθεραπείας (World Confederation for Physical Therapy, WCPT) και την Ευρωπαϊκή Περιφέρεια της WCPT. Η WCPT δημιουργήθηκε το 1951, εκπροσωπεί 113 Εθνικούς Συλλόγους Φυσικοθεραπευτών, έχει γνωμοδοτικό ρόλο στα Ηνωμένα Έθνη και επίσημη σχέση με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) (http://www.wcpt.org/what-is).
ii. Το Τμήμα Φυσικοθεραπείας «ανταποκρίνεται στις ανάγκες της
οικονομίας και της κοινωνίας και έχει αναφορές στον Ευρωπαϊκό χώρο» (2ο
Κριτήριο του Υπουργείου Παιδείας). Η Φυσικοθεραπεία διαχειρίζεται την
υγεία και την ποιότητα ζωής του ανθρώπου, ενώ εντάσσεται διεθνώς ως
κλινική επιστήμη, στις Επιστήμες Υγείας, όπως η Ιατρική, Οδοντιατρική,
Φαρμακευτική, Νοσηλευτική, η Επιστήμη της Διατροφής, κλπ. Απαιτεί συνεχή
παραγωγή νέας γνώσης μέσα από την έρευνα, η οποία θα πρέπει να
συνδέεται με τον εκάστοτε πληθυσμό/έθνος και να παράγει, μέσα από
καινοτομίες, τεχνογνωσία. Είναι αναγκαία, ως παρεχόμενη υπηρεσία, διότι
με σχετικά χαμηλό κόστος βελτιώνει σημαντικά το επίπεδο υγείας και
ποιότητας ζωής, χαρακτηριστικά κάθε σύγχρονης και αναπτυγμένης κοινωνικά
Ευρωπαϊκής χώρας. Για τους ανωτέρω λόγους, η Πολιτεία έχει αναγνωρίσει
την επαγγελματική και θεσμική αυτοτέλεια της Φυσικοθεραπείας,
αναγνωρίζοντας την κεντρική ομοσπονδία του κλάδου, τον «Πανελλήνιο
Σύλλογο Φυσικοθεραπευτών», ως «Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου»
(Ν.3599/2007, ΦΕΚ 176/1.10.2007,τ.΄ Α) και θεσμικό συνομιλητή της.
iii. Με βάση σχετική μελέτη με θέμα «Στατιστικά Στοιχεία
Πανελλαδικών Εξετάσεων 2016 για το ΤΕΙ Αθήνας» (Παπαγεωργίου Έφη, 2017),
«το Τμήμα Φυσικοθεραπείας είναι το καλύτερο Τμήμα της ΣΕΥΠ και
ολόκληρου του ΤΕΙ Αθήνας, με τις υψηλότερες επιδόσεις τόσο για τον πρώτο
(18.530 μόρια) όσο και για τον τελευταίο υποψήφιο (17.425 μόρια)». Τα
ευρήματα αυτά επιβεβαιώνονται, σε πολύ μεγάλο βαθμό, και σε πρόσφατη
μελέτη της συγγραφέως για τα αποτελέσματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων
2017.
3. Το Τμήμα Φυσικοθεραπείας πληροί τις
προϋποθέσεις του Ν.4485/2017, άρθρο 9, παρ.2, σύμφωνα με το οποίο «Το
Τμήμα προάγει την επιστήμη, την τεχνολογία ή τις τέχνες στο αντίστοιχο
επιστημονικό πεδίο». Με την έννοια αυτή, δεν είναι κατανοητή η
ανακοινωθείσα στις 8-9-2017 πρόταση του ΤΕΙ Αθήνας για τη δημιουργία
ενός Τμήματος ΑΕΙ το οποίο θα θεραπεύει δύο (!) πλήρως διακριτά σε
διεθνές επίπεδο επιστημονικά πεδία και γνωστικά αντικείμενα, δηλαδή τη
Φυσικοθεραπεία (Physical Therapy - Physiotherapy) και την Εργοθεραπεία
(Occupational Therapy). Δεν είναι κατανοητή η πρόταση για τη δημιουργία
ενός Τμήματος ΑΕΙ, χωρίς εισαγωγικές κατευθύνσεις, που θα εκπαιδεύει
επιστήμονες αποφοίτους με πλήρως διακριτά επαγγελματικά προσόντα. Πως
είναι δυνατόν από τη μία πλευρά η Πολιτεία (Υπουργείο Υγείας) να έχει
αναγνωρίσει τις ανώτατες επαγγελματικές ομοσπονδίες της
«ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ» και της «ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ» ως πλήρως αυτοτελή «Νομικά
Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου» και από την άλλη το Υπουργείο Παιδείας να
δεχτεί πρόταση συγχώνευσης των δύο αναφερθέντων γνωστικών αντικείμενων
και διεθνώς διακριτών επιστημονικών πεδίων σε ένα Τμήμα με ακαθόριστο,
στην καλύτερη περίπτωση, τίτλο;
Γ. Συμπερασματικά:
• Η Φυσικοθεραπεία διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά επιστημονικού πεδίου και γνωστικού αντικειμένου Πανεπιστημιακού Τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης, με κλινικό προσανατολισμό.
• Το επιστημονικό πεδίο και γνωστικό αντικείμενο της Φυσικοθεραπείας θα πρέπει να θεραπεύεται από την Αυτοτελή Λειτουργία Αυτοδύναμου Τμήματος στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, το οποίο θα πρέπει να φέρει τον τίτλο «Τμήμα Φυσικοθεραπείας», τίτλος διεθνώς καθιερωμένος, αναγνωρίσιμος και καταξιωμένος στην Ελληνική κοινωνία.
• Το Τμήμα Φυσικοθεραπείας αντιστοιχεί πλήρως στο διεθνώς αναγνωρισμένο επιστημονικό πεδίο της «ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ» και ανταποκρίνεται στις ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας.
• Η λειτουργία αυτοτελούς Τμήματος Φυσικοθεραπείας, η ενδυνάμωσή του με νέα μέλη ΔΕΠ σύγχρονων φυσικοθεραπευτικών γνωστικών αντικειμένων και η οργάνωση σε αυτό μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών με την προώθηση της έρευνας, θα συμβάλλει στην κατάρτιση επιστημόνων και στελεχών για την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Ελλήνων πολιτών. Με τον τρόπο αυτό, θα ενισχυθεί η ελκυστικότητα του νέου Πανεπιστημίου και θα διασφαλισθούν τόσο τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων του Τμήματος, όσο και η δυνατότητα ισοτιμίας του Πτυχίου Φυσικοθεραπείας με άλλα Ιδρύματα της Αλλοδαπής.