Δέκα μύθοι για τον χρόνιο πόνο

από τον ιστότοπο: http://www.drjoetatta.com/
του  Joe Tatta, PT, DPT

Τι είναι πόνος;

Σκέψου το για μια στιγμή. Όλοι μας έχουμε αισθανθεί πόνο κάποια στιγμή στη ζωή μας, αλλά έχουμε κάτσει ποτέ να σκεφτούμε τι πραγματικά συμβαίνει;

Ο οξύς πόνος είναι εύκολο να περιγραφεί. Είναι το χτύπημα στο γόνατο, το στραμπούληγμα του αστραγάλου ή το σπάσιμο του χεριού. Με τον οξύ πόνο υπάρχει καταστροφή κάποιων ιστών.

Ο χρόνιος πόνος είναι κάτι πιο δύσκολο και συμβαίνει όταν οι ιστοί έχουν πλέον επουλωθεί. Μία ερευνητικά αποδεδειγμένη μέθοδος για τη μείωση του χρόνιου πόνου, είναι να δοθεί στον πάσχοντα μία κατατοπιστική επεξήγηση της διαφοράς μεταξύ του οξύ και του χρόνιου πόνου. Η βιολογία του πόνου είναι αρκετά παράξενη και προκαλεί σύγχυση εξαιτίας όχι μόνο των μύθων που κυριαρχούν, αλλά επίσης λόγω της λανθασμένους αντίληψης ότι το να διατηρείς το νευρικό σύστημα σε εγρήγορση δημιουργεί περισσότερο πόνο.

Πριν δούμε τους μύθους ,ας εξηγήσουμε τι είναι ο πόνος και τι δεν είναι.

Ας ξεκινήσουμε με τον ορισμό του πόνου: “σύμφωνα με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Μελέτης Πόνου (International Association for the Study of Pain), πόνος ορίζεται ως μία δυσάρεστη αισθητική και συναισθηματική εμπειρία σχετιζόμενη με πραγματική ή δυνητική ιστική καταστροφή.”

Το αισθητικό μέρος είναι τι αισθάνεται το σώμα, η πραγματική φυσική αίσθηση του πόνου. Το συναισθηματικό είναι το πως οι σκέψεις, τα συναισθήματα, οι πεποιθήσεις συμβάλλουν στη συνολική εμπειρία του πόνου, έχοντας την ικανότητα είτε να αυξήσουν την αίσθηση του πόνου, είτε να την μειώσουν.

Όπως βλέπουμε ο πόνος είναι πολύ περισσότερο από κάτι απλά φυσικό. Ο πόνος είναι μία συνολική εγκεφαλική–σωματική–νοητική–συναισθηματική εμπειρία. Αυτό είναι που λείπει όταν διαγιγνώσκουμε και αντιμετωπίζουμε τον πόνο και που μας οδηγεί σε κάποιους από του πιο διαδεδομένους μύθους για τον πόνο, που μας εμποδίζουν από την ίαση. Συμπεριλαμβανομένων βέβαια και της υπερσυνταγογράφησης φαρμάκων, αλλά και διαδικασιών που γενικότερα δεν είναι αποτελεσματικές στον χρόνιο πόνο.

Ακολουθούν οι 10 κύριοι μύθοι σχετικά με τον χρόνιο πόνο.

Μύθος 1: Αν ο γιατρός δεν μπορεί να εντοπίσει ιατρική πηγή του προβλήματός σου, αυτό που έχεις λογικά πρέπει να είναι ‘’στο μυαλό σου’’.

Ο χρόνιος πόνος δεν είναι ‘’στο μυαλό σου’’. Αυτός είναι ένας από τους πιο κοινούς μύθους. Ο πόνος είναι πραγματικότητα. Ο πόνος σου είναι πραγματικός ανεξάρτητα από το ποιος είσαι ή πως τον περιγράφεις. Ο πόνος είναι ένα σύμπλεγμα εμπειριών του εγκεφάλου και του σώματος ταυτοχρόνως, και είτε το πιστεύετε είτε όχι, δεν έχουν όλοι οι γιατροί λάβει την επαρκή εκπαίδευση για να τον αξιολογούν ή να παρέχουν θεραπεία. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με το Institute of Medicine Committee on Advancing Pain Research, Care, and Education. Washington (DC), ο μέσος όρος των γιατρών λαμβάνει λιγότερο από 9 ώρες εκπαίδευσης πάνω στην επιστήμη του πόνου, κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους. Αυτό μεταφράζεται στο 0,2% της διάρκειας σπουδών, αν και ο συνεχής πόνος κατατάσσεται ως η πρώτη αιτία επίσκεψης στο γιατρό. Το μεγαλύτερο μέρος της ιατρικής εκπαίδευσης ξοδεύεται στην εκμάθηση σχετικά με το είδος των φαρμάκων που συνταγογραφούν, τα χειρουργεία που θα πρέπει να εκτελέσουν ή τις ενέσεις που πρέπει να χορηγήσουν. ΔΕΝ σπουδάζουν τρόπους αντιμετώπισης της θεραπείας του πόνου φυσικά. Ενώ όλοι οι πόνοι δεν έχουν μία  συγκεκριμένη αιτία, υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για τις περισσότερες καταστάσεις πόνου.

Μύθος 2: Αν οι άνθρωποι αναζητούν θεραπεία ή παραπονιούνται για τον πόνο τους, αυτό σημαίνει ότι είναι αδύναμοι.

Η αναζήτηση θεραπείας δεν έχει να κάνει με την ύπαρξη αδυναμίας ή τη μειωμένη ανοχή στον πόνο. Στην πραγματικότητα, αυτοί που αναζητούν γρηγορότερα θεραπεία, έχουν μεγαλύτερη δυνατότητα αποκατάστασης κατά 100%. Και ο πόνος δεν είναι κάτι που πρέπει να προσπερνάμε ή να το αποδεχόμαστε. Ο πόνος είναι μια προειδοποίηση κινδύνου: είναι ο τρόπος του εγκεφάλου να σου τραβήξει την προσοχή. Ο πόνος είναι η επώδυνη σου αφύπνιση. Η πρόκληση με τον χρόνιο πόνο είναι ότι ο συναγερμός ηχεί όταν δεν υπάρχει επικείμενος κίνδυνος. Πολλοί άνθρωποι με χρόνιο πόνο αισθάνονται παγιδευμένοι και αβοήθητοι, και δεν θέλουν να γίνονται βάρος σε κανέναν άλλον με το πρόβλημά τους. Είναι σημαντικό για αυτούς να συνειδητοποιήσουν ότι δεν υπάρχει λόγος να υποφέρουν γιατί υπάρχουν πλέον αποτελεσματικές θεραπείες.

Μύθος 3: Αγνοώντας τον πόνο, αυτός θα εξαφανιστεί.

Στις περισσότερες περιπτώσεις  αγνοώντας τον πόνο που βρίσκεται σε εξέλιξη, δεν θα τον εξαφανίσετε και αυτός ίσως χειροτερέψει. Είναι προτιμότερο να ζητήσετε βοήθεια από έναν έμπειρο ειδικό, όταν ο πόνος σας επιμένει ή γίνεται πλέον πρόβλημα. Και αν δεν βρείτε την ανακούφιση που ελπίζατε από έναν γιατρό, μην φοβηθείτε να ζητήσετε βοήθεια από κάποιον άλλο ειδικό. Ο πόνος είναι μια αφύπνιση που ζητάει προσοχή. Γι’ αυτό μην τον αγνοείς.

Μύθος 4: Αν κάποιος δείχνει καλά, δεν μπορεί να πονάει.

Σε αντίθεση με τον οξύ πόνο, ο οποίος παρουσιάζει εξωτερικά χαρακτηριστικά, όπως ερυθρότητα ή οίδημα, η πρόκληση με τον χρόνιο πόνο είναι ότι είναι απόλυτα ΑΟΡΑΤΟΣ. Πολλοί άνθρωποι με χρόνιο πόνο προσεγγίζουν την καθημερινότητα τους και κάνουν πράγματα όσο το δυνατόν καλύτερα μπορούν, αλλά ποτέ δεν μοιράζονται με άλλους ανθρώπους το πόσο άβολα νιώθουν πραγματικά. Απλά επειδή κάποιοι άνθρωποι δείχνουν άνετοι, δεν σημαίνει ότι δεν πονάνε. Αυτή η παρανόηση δημιουργεί συναισθηματική δυσφορία σε ανθρώπους με χρόνιο πόνο και συχνά καθιστά δύσκολο σε αυτούς να βρουν ένα δίκτυο υποστήριξης, το οποίο χρειάζονται για να βελτιωθούν.

Μύθος 5: Επίμονος πόνος σημαίνει ότι ένας τραυματισμός δεν έχει θεραπευτεί κατάλληλα.

Τραυματισμός και πόνος δεν είναι συνώνυμο! Πολλοί ασθενείς με χρόνιο πόνο δεν έχουν ιστορικό φυσικού τραυματισμού. Αυτό είναι συχνό σε ασθενείς με ιστορικό συναισθηματικής κακοποίησης ή μετατραυματικού στρες. Και ακόμα, αν όντως υπάρχει προηγούμενο ιστορικό τραυματισμού μιας άρθρωσης ή ενός μέρους του σώματος, πολλοί έχουν ξεπεράσει το φυσιολογικό χρονικό όριο επούλωσης. Όλοι οι ιστοί έχουν ίαση μέσα σε 3 μήνες. Αν ο πόνος συνεχίζεται πάνω από χρονική περίοδο 3 μηνών, τότε μλάμε για χρόνιο πόνο. Καθώς ο πόνος παραμένει, υπάρχει όλο και μικρότερη συσχέτιση με τους ιστούς. Με τον χρόνιο πόνο σχετίζονται απόλυτα ο εγκέφαλος και το νευρικό σύστημα, που γίνονται όσο περνάει ο χρόνος υπερευαίσθητα. Ο εγκέφαλος είναι μόνιμα κολλημένος σε μία φάση συναγερμού, με τον πόνο να γίνεται ένα πανίσχυρο κίνητρο.

 

Μύθος 6: Πόνος σημαίνει πρέπει να ξεκουραστώ και να μην κινούμαι.

Η ξεκούραση ίσως να χρειάζεται μετά από έναν οξύ τραυματισμό, αλλά με τον χρόνιο πόνο γνωρίζουμε ότι η ήπια άσκηση και η κίνηση παρέχουν σημαντικότερα θετικά οφέλη. Μερικά από τα οφέλη αυτά περιλαμβάνουν όχι μόνο τη διατήρηση της δύναμης και της κινητικότητας, αλλά και το οι κινήσεις απελευθερώνουν ισχυρά οπιοειδή, όπως ενδορφίνες, ο οποίες βοηθούν σημαντικά στη μείωση του πόνου. Ναι, ο εγκέφαλος διαθέτει ένα ενσωματωμένο ιατρικό ‘’ντουλάπι’’. Οι ήπιες ασκήσεις επίσης, στέλνουν ένα μήνυμα στον εγκέφαλο, εκείνη τη στιγμή, ότι είναι καλά και ότι εσύ είσαι ασφαλής και αυτό βοηθάει να ηρεμήσει το υπερβολικά ευαισθητοποιημένο νευρικό σύστημα. Όσο περισσότερο κινείσαι, τόσο μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση αισθάνεσαι. Όσο μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση αισθάνεσαι, τόσο μικρότερη είναι η κινησιοφοβία που έχεις και έτσι μπορείς να επιστρέψεις σε έναν ενεργητικό και χωρίς πόνο τρόπο ζωής.

Μύθος 7: Τα απεικονιστικά στοιχεία θα μου δώσουν την αιτία του πόνου μου.

Η αλήθεια είναι ότι τα οστά και οι αρθρώσεις δεν είναι και πολύ ελκυστικά όταν φαίνονται σε ακτινογραφίες, ειδικά όσο μεγαλώνουμε. Τα απεικονιστικά ευρήματα όμως, δεν έχουν σημαντική συσχέτιση με τον πόνο. Μερικοί άνθρωποι με άσχημες ακτινογραφίες δεν έχουν πόνο, ενώ άλλοι με φυσιολογικές ακτινογραφίες ίσως υποφέρουν απίστευτα. Πολλά από τα προβλήματα που εντοπίζονται στις απεικονιστικές μεθόδους, όπως πχ κήλη μεσοσοσπονδυλίου δίσκου, οστεοαρθρίτιδα ή εκφύλιση δεν  έχουν συσχέτιση την αναφορά πόνου του ασθενή. Θυμήσου ότι ο πόνος είναι ταυτόχρονα μια αισθητική, αλλά και συναισθηματική εμπειρία. 

Μύθος 8: Ο πόνος παρουσιάζεται μόνο όταν υπάρχει φυσικός τραυματισμός.

Ας πάμε πίσω στον ορισμό του πόνου. “Ο πόνος είναι μια ταυτόχρονη ανεπιθύμητη αισθητική και συναισθηματική εμπειρία, η οποία είναι αποτέλεσμα πραγματικής ή δυνητικής ιστικής καταστροφής”. Η λέξη κλειδί σ΄ αυτή την φράση είναι η ‘’δυνητική’’ καταστροφή. Αν ο εγκέφαλος αισθάνεται ότι απειλείται αυτό, μπορεί να ηχεί ως συναγερμός και να παράγει πόνο, σαν ένα τρόπο να σου τραβήξει την προσοχή ή να σε ωθήσει να λάβεις δράση, είτε αποχωρώντας, είτε πράττοντας. Αυτό είναι λογικό από την πλευρά της επιβίωσης, καθώς ο εγκέφαλος είναι πολύ καλός στο να μας διατηρεί εκτός κινδύνου και ασφαλεις.

Μύθος 9: Τα φάρμακα ή το χειρουργείο είναι η μόνη λύση στον χρόνιο πόνο.

Για πολύ λίγες καταστάσεις ίσως, υπάρχει κάποια στιγμή όπου το χειρουργείο είναι απαραίτητο ή ίσως τα φάρμακα , που θα πρέπει να χορηγούνται στην μικρότερη δόση και για το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα, τόσο ώστε να ανακτήσεις την κινητικότητά σου. Αλλά εμείς γνωρίζουμε ότι ο χρόνιος πόνος είναι περισσότερο σχετιζόμενος με ένα ευαίσθητο νευρικό σύστημα, με τη συμμετοχή πολλαπλών τμημάτων του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν χειρουργεία ή φάρμακα που να είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του. Υπάρχουν όμως φυσικοί τρόποι για να κατευνάσεις μία υπερβολική ευαισθητοποίηση του νευρικού συστήματος και να αντιμετωπίσεις τον πόνο.

Μύθος 10: Ο συνεχής ή χρόνιος πόνος δεν μπορούν να θεραπευτούν.

Αυτός είναι ο μεγαλύτερος από τους 10 μύθους που πρέπει να καταρριφθεί. Με λίγες μόνο εξαιρέσεις, δεν υπάρχει ανάγκη για κανένα να ζει με αφόρητο συνεχή πόνο. Η επιλογή να ενσωματώσουμε φυσικούς τρόπους στην αντιμετώπιση του πόνου είναι οτι το καλύτερο.

Η γλώσσα έχει πολύ μεγάλη δύναμη. Οι λέξεις μπορούν είτε να διεγείρουν το νευρικό σύστημα και να επιδράσουν στο νευρικό σύστημα ή χειροτερεύοντας τον πόνο, ή να κατευνάσουν το νευρικό σύστημα, ανακουφίζοντάς από τον πόνο. Απλά, λέγοντας σε κάποιον ότι είναι προορισμένος να ζει μία ζωή με χρόνιο πόνο, μπορεί πραγματικά να χειροτερέψει τον πόνο, τόσο σε ένταση όσο και σε διάρκεια. Οι λέξεις προκαλούν ένα nocebo αποτέλεσμα.

Όταν ανακαλύψεις την επιστημονική αλήθεια πίσω από αυτούς τους μύθους, συνειδητοποιείς ότι ο πόνος δεν είναι ανίκητος ή έστω μπορούμε να επιτύχουμε να μην  είναι συνεχής.

Και αν εσύ που ζεις αυτή την κατάσταση αισθάνεσαι απογοητευμένος, είναι κατανοητό να συμβαίνει αυτό, αφού το σύστημα υγείας αντιμετωπίζει τον πόνο με τελείως λανθασμένο τρόπο. Η αλήθεια σχετικά με τον πόνο είναι ότι αποτελεί πάντα μία έκπληξη γι’ αυτούς που υποφέρουν… επειδή είναι κάτι που με την κατάλληλη αντιμετώπιση μπορεί να αλλάξει.



πηγή:
http://www.drjoetatta.com/top-ten-myths-chronic-pain/?platform=hootsuite