Η Σπλαχνική Κινητοποίηση στον Α.Ρ.Τ.Α.

Visceral Manipulation Embraced by the A.P.T.A.
του Harriet Hall 
από τον ιστότοπο Science Based Medicine


Πολλά χρόνια πριν, όταν ήμουν αφελής και αθώος έφηβος, διάβασα για μια "σπιτική" θεραπεία για τη δυσκοιλιότητα, που πραγματοποιείται με την κύλιση μιας μπάλας μπόουλινγκ πάνω στην κοιλιακή χώρα. Μου κίνησε την περιέργεια, μου φάνηκε λογικό και θα μπορούσα ακόμη και να το είχα δοκιμάσει τον εαυτό μου αν είχα δυσκοιλιότητα και μια μπάλα μπόουλινγκ για να πειραματιστώ. 
Πολλές δεκαετίες αργότερα, με το πλεονέκτημα της ιατρικής εκπαίδευσης και εμπειρίας στον τομέα της επιστήμης με βάση την ιατρική και την κριτική σκέψη, συνάντησα μια θεραπεία που μου θύμισε την μπάλα του μπόουλινγκ: την Σπλαχνική Κινητοποίηση (Visceral Manipulation - VM), μια πρακτική που αναπτύχθηκε από έναν Γάλλο Οστεοπαθητικό και Φυσικοθεραπευτή, τον Jean-Pierre Barral. 
Αυτή τη φορά ήμουν πολύ πιο σκεπτικός. Η Σπλαχνική Κινητοποίηση μπορεί να είναι κάτι πιο περίπλοκο από ότι ο χειρισμός με την μπάλα του μπόουλινγκ, αλλά η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά της είναι εξίσου αμφίβολη.

Ο όρος Σπλαχνική Κινητοποίηση πιθανότατα θα είναι άγνωστος στους περισσότερους από εσάς, αλλά υποστηρικτές της λένε ότι έχει υιοθετηθεί από Οστεοπαθητικούς, Εναλλακτικούς γιατρούς, Χειροπρακτικούς, Γιατρούς της ασιατικής ιατρικής, Φυσικοθεραπευτές, Εργοθεραπευτές, Μασσέρ και άλλους ειδικούς που αχολούνται με το ανθρώπινο σώμα.
Η προέλευσή της ακολουθεί την πορεία πολλών άλλων εναλλακτικών θεραπευτικών πρακτικών στο χώρο της υγείας. Όπως και η χειροπρακτική, ο ωτοβελονισμός, η ιριδολογία και άλλες πρακτικές που αναπτύχθηκαν από κάποιους με βάση τις προσωπικές παρατηρήσεις και τις εμπειρίες τους, χωρίς κανενός είδους ορθή διεξαγωγή επιστημονικών δοκιμών. 
Όπως και άλλοι, που ξεκίνησαν με έναν μόνο ασθενή, ο Ignaz von Peczely πρωτοπαρατήρησε σε μια κουκουβάγια ένα σημείο στην ίριδά της, ο Palmer βελτίωσε την ακοή του επιστάτη του μετά από έναν χειρισμό στην σπονδυλική του στήλη, έτσι και ο Barral παρατήρησε ότι ένας ασθενής του ένιωσε ανακούφιση από πόνο στην πλάτη του, αφού προηγουμένως «ένας γέρος έσπρωξε κάτι στην κοιλιά του." 
Από μια μεμονωμένη περίπτωση αυτό προεκτάθηκε σε μια γενική πεποίθηση για την αιτιώδη συνάφεια της συγκεκριμένης ασθένειας και τελικά, σε μια ολόκληρη διαγνωστική ή και θεραπευτική αντιμεντώπιση του ανθρώπινου σώματος.

 
Πώς γίνεται η Σπλαχνική Κινητοποίηση;

Στο βίντεο αυτό, ο Barral αποδικνύει τις ικανότητές του. Δείχνει πως "ακούει με τα χέρια του" και ανιχνεύει την ένταση (αλλού η αντίληψη έχει οριστεί ως θερμικό φαινόμενο).  
Η διαγνωστική διαδικασία του αρχίζει από "ακούγοντας με τα χέρια" στην κορυφή του κεφαλιού του ασθενή, για να καθορίσει την πλαγίωση ή την γενική χωροθέτηση του προβλήματος. Στη συνέχεια με τα χέρια του "ακούει" στις περιοχές της "ανησυχίας" για τον περαιτέρω εντοπισμό του προβλήματος. 
Σε αυτή την επίδειξη ο ίδιος εντοπίζει κάτι στο στομάχι, το οποίο λέει ότι θα μπορούσε να είναι από μειωμένη οξύτητα ή συναισθηματική ένταση. 
Τότε ακούει στο κρανίο κατ’ επανάληψη και με τα δύο χέρια, κάνει κάτι ταυτόχρονα στο λαιμό και την κοιλιά, και τέλος λέει, ότι είναι ικανοποιημένος και ότι έχει διορθώσει το πρόβλημα.

Η λογική εξήγηση

Από την ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Barral:

     Οι θεραπευτές που χρησιμοποιούν την Σπλαχνική Κινητοποίηση, μπορούν να εκτιμήσουν τις δυναμικές λειτουργικές δράσεις, καθώς και τις σωματικές δομές που εκτελούν επιμέρους δραστηριότητες. Μπορούν επίσης να αξιολογήσουν την ποιότητα των σωματικών δομών και των λειτουργιών τους, σε σχέση με τη συνολική αρμονική συνεργασία, και σε σχέση με την κίνηση που αξιολογείται σαν μέτρο του προσδιορισμού της ποιότητας.

     Το σπλαχνικό σύστημα βασίζεται στον διασυνδεδεμένο συγχρονισμό μεταξύ των κινήσεων όλων των οργάνων και των άλλων δομών του σώματος. Κατά τη βέλτιστη υγεία, αυτή η αρμονική σχέση παραμένει σταθερή παρά τις ατελείωτες ποικιλίες της σωματικής κίνησης. Αλλά όταν ένα όργανο δεν μπορεί να κινηθεί σε αρμονία με τα γύρω του σπλάχνα, προκαλεί ανώμαλους ήχους, συμφύσεις ή μετατόπιση και λειτουργεί ενάντια στα άλλα όργανα του σώματος, καθώς και στην μυϊκή, μεμβρανώδη περιτονία και στις οστικές δομές. 
Αυτή η δυσαρμονία δημιουργεί σταθερά, μη φυσιολογικά σημεία έντασης και το σώμα είναι αναγκασμένο να "περιστρέφεται" γύρω από αυτά. Με τη σειρά του, αυτός ο χρόνιος ερεθισμός ανοίγει το δρόμο για τη νόσο και δυσλειτουργίες πολλών συστημάτων του σώματος (στο μυοσκελετικό, στο κυκλοφορικό, στο νευρολογικό, στο ουροποιητικό, στο αναπνευστικό και στο πεπτικό σύστημα για να αναφέρουμε μερικά).
Ο Barral λέει ότι τα όργανα θυμούνται σωματικά και συναισθηματικά τραύματα, και κάθε όργανο συνδέεται με συγκεκριμένα συναισθήματα (!!!). Λέει επίσης ότι οι "δομικές σχέσεις" (περιφερειακές, νωτιαίες, κρανιακές) μπορεί να αυτοδιορθωθούν μετά την Σπλαγχνική Χειραγώγηση. Λέει ακόμη ότι κάθε εσωτερικό όργανο "περιστρέφεται" γύρω από ένα φυσιολογικό άξονα. Τέλος, λέει ότι τα προβλήματα σε ένα όργανο μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη σπονδυλική στήλη.

    Κάθε όργανο έχει μια τακτική εγγενή κίνηση ταλάντωσης, που ακολουθεί τις γραμμές του εμβρυολογικής μετανάστευσης. Αυτή η κίνηση μοιάζει, αλλά είναι διαφορετική από το κρανιοϊερό ρυθμό (μια “θεωρία” που γίνεται δεκτή μόνο από τους Οστεοπαθητικούς)...  
Δηλαδή, αν για παράδειγμα οι νεφροί κινούνται εκτός φάσης, με τον ένα να κινείται χαμηλότερα από τον άλλο, ενώ οι άλλες κινήσεις μας είναι φυσιολογικές, αυτή η πλευρά κάμπτει τη σπονδυλική στήλη κάθε 3,9 δευτερόλεπτα. Αυτή η μικρή κίνηση είναι σαν το βασανιστήριο της σταγόνας νερού για την σπονδυλική στήλη, με αποτέλεσμα αυτή η επαναλαμβανόμενη κίνηση να προκαλέσει κάποιο πρόβλημα στην σπονδυλική στήλη και όχι μόνο.

    Στελέχη στο συνδετικό ιστό των σπλάχνων μπορεί να προκύψουν από χειρουργικές ουλές, συμφύσεις, ασθένειες, κακή στάση ή τραυματισμό. Η ύπαρξη τους προκαλεί μια ένταση, που μεταφέρεται μέσω του δικτύου της περιτονίας βαθιά μέσα στο σώμα, δημιουργώντας έναν καταρράκτη επιπτώσεων μακριά από τις πηγές. Αυτές τις επιπτώσεις, το σώμα θα πρέπει να αντισταθμίσει. 
Αυτό δημιουργεί σταθερά, μη φυσιολογικά σημεία έντασης, που το σώμα πρέπει να κινηθεί γύρω από αυτά και αυτός ο χρόνιος ερεθισμός προκαλεί λειτουργικά και διαρθρωτικά προβλήματα.


Πού είναι οι αποδείξεις;

Αυτό βέβαια, είναι φαντασία, δεν είναι επιστήμη. Συμφύσεις υπάρχουν και σίγουρα μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα, ειδικά μετά από μια χειρουργική επέμβαση, αλλά ο Barral ισχυρίζεται ότι είναι ευρέως διαδεδομένες. Για παράδειγμα, λέει σχηματίζονται γύρω από την καρδιά, μετά από έναν τραυματισμό στον αυχένα. 
Δεν υπάρχει βέβαια καμία απόδειξη, ότι είναι υπεύθυνες για τα συμπτώματα που περιγράφει ο Barral ή ακόμη οτι δημιουργούνται υπό αυτές τις συνθήκες, ή ότι "διαταράσσοντας τις" βελτιώνεται η υγεία του πάσχοντος. Και δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι ο Barral πραγματικά "διαταράσσει" τις συμφύσεις, όπως και δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι οι ήπιοι χειρισμοί του θα μπορούσαν ενδεχομένως να το πράξουν.

Η ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Barral υποστηρίζει ότι "σε συγκριτικές μελέτες βρέθηκε ότι η Σπλαχνική Κινητοποίηση είναι ευεργετική για διάφορες διαταραχές" και αναφέρει έναν μακρύ κατάλογο των πάντων, από προβλήματα στον αυχένα, έως μετατραυματικό σοκ και από την εμμηνόπαυση μέχρι την ουρική παλινδρόμηση. Αλλά δεν έχω εντοπίσει τυχόν τέτοιες μελέτες.

Δεν θα επιχειρήσω καν οποιαδήποτε αξιολόγηση της βιβλιογραφίας, γιατί δεν υπάρχει τίποτα που να αξίζει την αξιολόγηση. 
Η εκτεταμένη βιβλιογραφία που παρέχεται στην ιστοσελίδα δεν είναι χρήσιμη. Παρέχει συνδέσεις με δημοφιλή άρθρα από τον Barral, σε δημοσιευμένες μελέτες που δεν έχουν σχέση με Σπλαχνική Κινητοποίηση και μερικές ανεξέλεγκτες πιλοτικές μελέτες και αναφορές περιστατικών, όπου η κλινική σημασία των αναφερόμενων αλλαγών είναι αβέβαιη ή όταν παρατηρηθεί βελτίωση δεν μπορεί να αποδοθεί στην Σπλαχνική Κινητοποίηση.

Τέλος, η βιβλιογραφία αποκαλύπτει ότι η Σπλαχνική Κινητοποίηση έχει "ύποπτες συναναστροφές": σχετίζεται με την ενεργειακή ιατρική, την κρανιοϊερή θεραπεία, την μηδενική στάθμιση, παράξενες ιδέες του Upledger ή νευροαναπτυξιακές θεραπείες και άλλες αμφίβολες έννοιες.


Είναι ασφαλές;

Νομίζω ότι μπορούμε εύλογα να υποθέσουμε ότι κάθε κοιλιακή χειραγώγηση, που είναι αρκετή για να διαταράξει συμφύσεις, θα ενείχε και τον κίνδυνο βλάβης των ιστών και εσωτερική αιμορραγία.  
Αλλά με την Σπλαχνική Κινητοποίηση δεν είναι πιθανό να προκληθεί αυτό. 
Όπως εφαρμόζεται η Σπλαχνική Κινητοποίηση, με ένα απαλό μασάζ, προκαλεί βασικά χαλάρωση, έτσι είναι απίθανο να προκαλέσει σωματική βλάβη, εάν δεν αντικαθιστά άλλες, αποτελεσματικές θεραπείες.
Το πιθανότερο είναι να προκαλέσει βλάβη στο πορτοφόλι του ασθενή και στην κριτική σκέψη.



Η Σπλαχνική Κινητοποίηση και ο Α.Ρ.Τ.Α.

Ο Α.Ρ.Τ.Α. (American Physical Therapy Association) επιχειρεί να θεσπίσει κατευθυντήριες γραμμές κλινικής πρακτικής, βάσει αποδεικτικών στοιχείων.  
Το Τμήμα Υγείας των Γυναικών του Α.Ρ.Τ.Α., διαθέτει έναν διαδικτυακό σύνδεσμο για μαθήματα CME στην Σπλαχνική Κινητοποίηση, που προσφέρονται από το Ινστιτούτο Barral.


Ο J.W. Matheson, ένας κλινικός φυσικοθεραπευτής και από τα παλιά μέλη του ΑΡΤΑ, έγραψε στον Σύλλογο για να διαμαρτυρηθεί για την προώθηση της ψευδοεπιστήμης.  
Σύμφωνα με την επιστολή του:

    Η Σπλαχνική Χειραγώγηση είναι μια ψευδοεπιστημονική πρακτική, που δεν ανήκει στο πεδίο της φυσικοθεραπείας. Η πρακτική της Σπλαχνικής Χειραγώγησης δεν έχει θέση μέσα στους στόχους και στην αποστολή του Α.Ρ.Τ.Α..



Η Carrie Schwoerer, Διευθυντής Εκπαίδευσης του Α.Ρ.Τ.Α., απάντησε με ένα εκπληκτικό γράμμα.
Εδώ είναι μερικές από τις πιο ανησυχητικές δηλώσεις της:

    Το πρόγραμμά μας στηρίζεται στο μοντέλο των αποδείξεων σύμφωνα με την πρακτική, η οποία κατά τον Sackett ορίζεται ως η εξισορρόπηση της κλινικής έρευνας με την κλινική εμπειρία και τις αξίες του ασθενούς. Μερικές από τις αναφορές μας... ήταν ...με βάση την εκτεταμένη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και σαφώς αναφερονται και τα αποδεικτικά στοιχεία στα οποία βασίζονται.

    Και άλλες εφαρμογές φυσικοθεραπείας στηρίζονται στην κλινική εμπειρία του φυσικοθεραπευτή κατά την παροχή φροντίδας και σύμφωνα με τις αξίες και τις απόψεις των ασθενών κρίνονται σημαντικες για τη διαδικασία της αποκατάστασης. 
Μερικές από αυτές τις τεχνικές δεν έχουν επικυρωθεί από τα πιο αυστηρά πρωτόκολλα της κλινικής έρευνας, επειδή δεν έχουμε ακόμη αναπτύξει εργαλεία μέτρησης, που θα μπορούσαν να υποβληθούν σε κατάλληλη δοκιμή... 
Η εμμονή μας στην κλινική έρευνα ως η μόνη έγκυρη απόδειξη, αποτελεί μια καλή διακαιολογία σε ασθενείς που έχουν ανταποκριθεί ξανά και ξανά σε περιπτωσιολογικές μελέτες στις λεγόμενες "ψευδοεπιστημονικες" παρεμβάσεις και απειλεί να υπονομεύσει το μέλλον της καινοτομίας στον τομέα της φυσικοθεραπείας.

    Το Διοικητικό Συμβούλιο ... έχει αγκαλιάσει την εφαρμογή της Σπλαχνικής Κινητοποίησης κάτω από τα δόγματα της κλινικής εμπειρίας και των αξιών του ασθενούς. Διαφωνούμε ότι είναι ψευδοεπιστημονική εφαρμογή, αλλά επίσης αναγνωρίζουμε ότι οι κλινικές δοκιμές δεν υποστηρίζουν τη χρήση του και ως εκ τούτου δεν προβαλεται βασιζόμενο σε αποδεικτικά στοιχεία. 
Αν τα μέλη μας δεν είναι ικανοποιημένα από το επίπεδο των αποδεικτικών στοιχείων που υποστηρίζουν αυτή την τεχνική, δεν έχουν καμία υποχρέωση να ακολουθήσουν την αντίστοιχη εκπαίδευση.

 
Με άλλα λόγια: 

"Δεν χρειαζόμαστε μια θεμελιωμένη επιστήμη! Υποστηρίζουμε οποιαδήποτε θεραπεία μπορεί να προσφέρει θετικά ανέκδοτα. Πιστεύουμε ότι τα πολλά ανέκδοτα μεταφράζονται σαν δεδομένα. Αντί να προσφέρουμε καθοδήγηση, θα αφήσουμε τα μέλη μας να βυθίζονται ή να κολυμπήσουν. Εμείς θα τα καταστήσουμε υπεύθυνα, αν και γνωρίζουμε απο πριν τις αποδείξεις που υποστηρίζουν μια θεραπεία και μπορούμε να γνωμοδοτήσουμε εαν είναι αρκετές, για να αξίζει η σπουδή και η προβολή της μεθόδου".

πηγή: https://www.sciencebasedmedicine.org/visceral-manipulation-embraced-by-the-apta/