από το British Journal of Sports Medicine
των Connor P Gleadhill και Christian J Barton
Παρουσιάζοντας τις καλύτερες διαθέσιμες επιλογές που σχεδιάστηκαν από ειδικούς και με την συμβολή ατόμων που έχουν υποστεί τραυματισμό πρόσθιου χιαστού συνδέσμου (ACL).
Οι δύο δημιουργοί των γραφημάτων είναι κλινικοί και ερευνητές που συνεργάζονται με πολλούς ανθρώπους όλων των ηλικιών και επιπέδων του αθλητισμού, μετά από τραυματισμό ACL.
Αυτά τα γραφήματα έχουν σχεδιαστεί για χρήση μαζί με τον επαγγελματία υγείας σας, για να καθοδηγηθείτε στις αποφάσεις σας και τη διαδικασία αποκατάστασης.
Μέρος 1ο: Απόφαση θεραπείας
Συγκρότηση της ομάδας αποκατάστασης
Μετά από έναν τραυματισμό ACL, είναι σύνηθες να αισθάνεστε θυμωμένος, απογοητευμένος και αβέβαιος για το μέλλον σας.
Πρώτον, θα πρέπει να αποφασίσετε για την συγκρότηση της ομάδας αποκατάστασης, που θα σας βοηθήσει να λάβετε αποφάσεις, να σας καθοδηγήσουν στην αποκατάστασή σας και να σας δίνουν στόχους. Τα μέλη της ομάδας σας μπορούν να περιλαμβάνουν επαγγελματίες υγείας (ορθοπαιδικό, φυσιοθεραπευτή), τον προπονητή και τους συμπαίκτες σας, την οικογένεια και τους φίλους σας.
Ξεκινώντας αμέσως την αποκατάσταση
Θα πρέπει να ξεκινήσετε αποκατάσταση υψηλής ποιότητας αμέσως μετά από τραυματισμό ACL (2). Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι μετά τον τραυματισμό του ACL, ο καλύτερος τρόπος αντιδράσης είναι να προσπαθήσετε να επιστρέψετε στην κανονική λειτουργικότητα του γόνατος και να καθυστερήσετε την απόφαση σχετικά με το εάν θα υποβληθείτε σε χειρουργική επέμβαση ή όχι, μετά από μια αρχική περίοδο αποκατάστασης.
Απόφαση εάν θα κάνουμε χειρουργική επέμβαση (ή όχι)
Οι νεότεροι και πιο ενεργοί ασθενείς είναι πιο πιθανό να τραυματίσουν εκ νέου το γόνατό τους, αλλά αυτό πιθανώς δεν σχετίζεται με το εάν έχουν ακολουθήσει χειρουργική αποκατάσταση ή όχι (4, 5). Η επιστροφή σε σπορ υψηλού επιπέδου που απαιτουν στροφικές κινήσεις του γόνατος, σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο από το τρέξιμο στην ευθεία, για παράδειγμα. Η συνύπαρξη άλλων τραυματισμών στο γόνατο, όπως ρήξεις μηνίσκων, ταυτόχρονα με τον τραυματισμό του ACL σχετίζεται με χειρότερα αποτελέσματα, αλλά και πάλι η επιλογή για χειρουργική επέμβαση δεν φαίνεται να επηρεάζει αυτό το αποτέλεσμα (6, 7). Ωστόσο, ορισμένοι τέτοιοι τραυματισμοί μπορεί να χρειαστεί να επιδιορθωθούν και αυτό θα είναι μια προσωπική απόφαση. Είναι σημαντικό να συνυπολογιστούν και άλλοι παράγοντες, όπως η ηλικία σας, άλλοι τραυματισμοί, καθώς και τα σχέδιά σας να επιστρέψετε σε αθλητισμό υψηλού επιπέδου, γιατί έτσι μπορείτε να βοηθήσετε την ομάδα αποκατάστασης, με σκοπό την αποφυγή μελλοντικού κίνδυνου τραυματισμού σας (8).
Δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η χειρουργική επέμβαση έχει ανώτερα αποτελέσματα από την υψηλής ποιότητας συντηρητική αποκατάσταση.
Υπάρχει μόνο μία δημοσιευμένη τυχαιοποιημένη δοκιμή που συγκρίνει τις δύο αυτές επιλογές (9). Αυτή δεν ανέφερε καμία διαφορά στον πόνο, τη λειτουργικότητα ή την επιστροφή στα επίπεδα δραστηριότητας πριν από τον τραυματισμό σε 1, 2 και 5 χρόνια μετά από έναν τραυματισμό ACL (9).
Τα σημερινά στοιχεία δείχνουν ότι, μακροπρόθεσμα, δεν υπάρχει διαφορά στον αριθμό των ατόμων που αναπτύσσουν οστεοαρθρίτιδα μεταξύ ατόμων που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση ACL και των ατόμων που έχουν ακολουθήσει συντηρητική αποκατάσταση (10). Είναι σαφές ότι ορισμένοι άνθρωποι μπορούν να αντιμετωπίσουν χωρίς χειρουργική επέμβαση τον τραυματισμό ACL (9,10). Μερικοί άνθρωποι μπορεί ακόμη και να μπορούν να επιστρέψουν σε αθλητισμό υψηλού επιπέδου χωρίς χειρουργική αποκατάσταση ACL (11).
Σας συνιστούμε να σκεφτείτε τα ακόλουθα πράγματα όταν μιλάτε με την ομάδα αποκατάστασης και πριν πάρετε την απόφασή σας:
- Έχω όλες τις πληροφορίες;
- Ποιοι είναι οι στόχοι μου;
- Ποιες είναι οι προσδοκίες μου;
- Ποιος είναι ο κίνδυνος της επιλογής μου για την αποκατάσταση;
- Ακούω;
- Μου δόθηκε αρκετός χρόνος για να λάβω αυτήν την απόφαση;
Μέρος 2: Αποκατάσταση
Εργαστείτε σκληρά για την αποκατάστασή σας
Είτε ακολουθήσετε την χειρουργική αποκατάσταση είτε όχι, η ολοκλήρωση ποιοτικής αποκατάστασης είναι το κλειδί για την αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργικότητας του γόνατος, την πρόληψη επανατραυματισμών και τη βελτιστοποίηση της ποιότητας της ζωής σας. Πρέπει να προχωρήσετε μέσω ενός εξατομικευμένου προγράμματος βάσει κριτηρίων, το οποίο περιλαμβάνει 3 ξεχωριστές «φάσεις» (αρχική, μέση και τελική) (12). Οι πιθανές ασκήσεις που θα ακολουθήσετε σε αυτά τα στάδια είναι οι εξής (θυμηθείτε οτι πρέπει να εκτελέσετε αυτές τις ασκήσεις με την καθοδήγηση ενός επαγγελματία υγείας):
Αρχική:
Ασκήσεις για να εκτείνετε και να λυγίσετε το γόνατο σας, χρησιμοποιώντας τους πρόσθιους μυς του μηρού για να εκτείνετε το γόνατο και ένα στατικό ποδήλατο γυμναστικής για να βελτιώσετε την κάμψη.
Ασκήσεις για την ενίσχυση των μυών του μηρού, όπως οι εκτάσεις του γόνατος, με αντίσταση ή όχι.
Εξάσκηση για ομοιόμορφο περπάτημα, με την μέγιστη δυνατή φόρτιση του τραυματισμένου γόνατος.
Μέση:
Ασκήσεις για τη βελτίωση της ισορροπίας και του ελέγχου του τραυματισμένου σκέλους (όπως να στέκεστε σε ένα πόδι ή να στέκεστε σε ένα πόδι σε ανώμαλη-ασταθή επιφάνεια).
Ασκήσεις ενδυνάμωσης με αντίσταση (βάρη,λάστιχα κλπ) για την ενδυνάμωση και των δύο ποδιών σας.
Ασκήσεις ενδυνάμωσης του τραυματισμένου σκέλους με μονοποδικές κάμψεις και εκτάσεις του γόνατος.
Αρχική εξάσκηση στο τρέξιμο.
Τελική:
Ασκήσεις για τη βελτίωση της ικανότητας προσγείωσης μετά από άλμα.
Ασκήσεις για τη βελτίωση της ικανότητάς στο να αλλάξετε κατεύθυνση.
Εξάσκηση σε απροσδόκητη αλλαγή κατεύθυνσης ή ευκινησίας (όπως ασκήσεις που σχετίζονται σε σπόρ με μπάλα και άλλες απροσδόκητες κινητικές προκλήσεις).
Σταδιακή επιστροφή σε δραστηριότητες που σχετίζονται με τον αθλητισμό.
Πρέπει να εργαστείτε σκληρά σε κάθε φάση για να βελτιστοποιήσετε τα αποτελέσματα. Τα άτομα με καλύτερη λειτουργική απόδοση έχουν χαμηλότερες πιθανότητες επανατραυματισμού και καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλότερων ποσοστών εκδήλωσης μελλοντικής οστεοαρθρίτιδας (13, 14, 15, 16).
Πότε να επιστρέψετε στον αθλητισμό
Κατά το τελικό στάδιο της αποκατάστασης, οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν συχνά μια δύσκολη απόφαση - πότε είστε έτοιμοι να επιστρέψετε στον αθλητισμό;
Μερικές απογοητευτικές ειδήσεις είναι ότι το 56% των ανθρώπων δεν επιστρέφουν σε ανταγωνιστικό άθλημα μετά από τραυματισμό ACL (17). Επιπλέον, τα στοιχεία δείχνουν ότι έως και το 24% των ανθρώπων μπορεί να τραυματίσουν εκ νέου το γόνατό τους μετά την επιστροφή τους στον αθλητισμό, ωστόσο αυτός ο κίνδυνος μειώνεται σημαντικά σε άτομα που περνούν σημαντικά κριτήρια επιστροφής στον αθλητισμό (18). Μπορείτε να βελτιστοποιήσετε τις πιθανότητές σας να επιστρέψετε στον αθλητισμό και να μειώσετε τον κίνδυνο νέου τραυματισμού λαμβάνοντας υπόψη τα εξής:
- Εργαστείτε σκληρά για την αποκατάστασή σας και, αν είναι δυνατόν, συνεργαστείτε με έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας για να σας παρέχει την σωστότερη καθοδήγηση.
- Θα πρέπει να περιμένετε τουλάχιστον 9 μήνες πριν επιστρέψετε στον αθλητισμό εάν έχετε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση ανασυγκρότησης ACL (2). Όσο περισσότερο περιμένετε, τόσο χαμηλότερες είναι οι πιθανότητες εκ νέου τραυματισμού. Εάν δεν είχατε χειρουργική ανακατασκευή, το βέλτιστο χρονικό πλαίσιο για να επιστρέψετε στο παιχνίδι δεν είναι σαφές, αλλά μπορεί να είστε σε θέση να επιστρέψετε στο άθλημα νωρίτερα.
- Πριν επιστρέψετε στον αθλητισμό, θα πρέπει να συμπεριλάβετε προπόνηση ειδική για το άθλημά σας, σαν μέρος της αποκατάστασής και θα πρέπει να περάσετε μια σειρά δοκιμών απόδοσης (1, 12, 18).
- Βεβαιωθείτε ότι είστε σίγουροι ότι θα επιστρέψετε στον αθλητισμό πριν πραγματικά επιστρέψετε (1). Η αποκατάσταση χρόνου και ποιότητας μπορεί να βοηθηθεί με αυτοπεποίθηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η συμβολή αθλητικού ψυχολόγου μπορεί να είναι ωφέλιμη.
Πώς να μειώσετε την πιθανότητα τραυματισμού
Τα προγράμματα μείωσης τραυματισμών που βασίζονται στην άσκηση μπορούν να μειώσουν τη συχνότητα των τραυματισμών ACL (19). Αυτά τα προγράμματα είναι σημαντικά για να εκτελεστούν, είτε είχατε τραυματισμό ACL είτε όχι. Η ολοκλήρωση αυτών των προγραμμάτων είναι μια σημαντική όσο πλησιάζετε στα τελικά στάδια του ταξιδιού σας της αποκατάστασης του ACL και θα πρέπει να είναι στο μυαλό σας πολύ μετά την επιστροφή σας στον αθλητισμό. Υπάρχουν πολλά προγράμματα μείωσης τραυματισμών για να διαλέξετε, όπως το πρόγραμμα FIFA 11+, το Πρόγραμμα Netball KNEE, το Πρόγραμμα πρόληψης τραυματισμού και βελτίωσης της απόδοσης (PEP), το πρόγραμμα ACTIVATE World Rugby και μπορείτε να κάνετε την καλύτερη επιλογή για εσάς και το άθλημά σας. Υπάρχουν μερικά βασικά συστατικά των αποτελεσματικών προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένης της τακτικής μυϊκής ενίσχυσης και των νευρομυϊκών προκλήσεων, όπως η προσγείωση και η πρακτική ευκινησίας (19). Θυμηθείτε να εμπλέξετε τον προπονητή και τους συμπαίκτες σας όταν εκτελείτε αυτά τα προγράμματα - είναι καθήκον όλων να μειώσουμε τον κίνδυνο τραυματισμών.
Αναφορές:
- Ardern CL, Kvist J, Webster K. Psychological aspects of anterior cruciate ligament injuries. Operative Tech in Sports Med 2016;24:77-83. https://doi.org/10.1053/j.otsm.2015.09.006.
- Filbay SJ, Grindem H. Evidence-based recommendations for the management of anterior cruciate ligament (ACL) rupture. Best Practice & Research Clin Rheum 2019;33:33-47. https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.berh.2019.01.018.
- Diermeier T, Rothrauff B, Engebretsen L et al. Treatment after Anterior Cruciate Ligament Injury: Panther Symposium ACL Treatement Consensus Group. The Orthop J Sports Med published online first June 24, 2020. https://doi.org/10.1177%2F2325967120931097.
- Grindem H, Eitzen I, Engebretsen L. Nonsurgical or surgical treatment of ACL injuries: knee function, sports participation, and knee reinjury: The Delaware-Oslo Cohort Study. J Bone Joint Surg Am 2014;96(15):1233-1241. https://doi.org/10.2106/jbjs.m.01054.
- Webster K, Feller J. Exploring the high reinjury rate in younger patients undergoing Anterior Cruciate Ligament reconstruction. Am J Sports Med 2016;44(11):2827-2832. https://doi.org/10.1177/0363546516651845.
- Claes S, Hermie L, Verdonk R et al. Is osteoarthritis an inevitable consequence of anterior cruciate ligament reconstruction? A meta-analysis. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 2013;21(9):1967-1976. https://doi.org/10.1007/s00167-012-2251-8.
- Van Yperen D, Reijman M, van Es E et al. Twenty-year follow-up study comparing operative versus nonoperative treatment of anterior cruciate ligament ruptures in high-level athletes. Am J Sports Med 2018;46(5):1129-1136. https://doi.org/10.1177/0363546517751683.
- Diermeier T, Rothrauff B, Engebretsen L et al. Treatment after anterior cruciate ligament injury: Panther Sympsosium ACL Treatment Consensus Group. Orthop J Sports Med published online first June 24 2020;https://doi.org/10.1177%2F2325967120931097.
- Frobell RB, Roos HP, Roos EM et al. Treatment for acute anterior cruciate ligament tear: five year outcome of randomised trial. BMJ 2013;346:f232 https://doi.org/10.1136/bmj.f232.
- Chalmers PN, Mall NA, Moric M et al. Does ACL reconstruction alter natural history; A systematic literature review of long-term outcomes. J Bone Joint Surg Am 2014;96A(4):292-300. https://doi.org/10.2106/jbjs.l.01713.
- Weiler R, Monte-Colombo M, Mitchell A et al. Non-operative management of a complete anterior cruciate ligament injury in an English Premier League football player with return to play in less than 8 weeks: applying common sense in the absence of evidence. BMJ Case Rep 2015 Apr 26. https://doi.org/10.1136/bcr-2014-208012.
- Van Melick N, van Cingel REH, Broojimans F et al. Evidence-based clinical practice update: practice guidelines for anterior cruciate ligament rehabilitation based on a systematic review and multidisciplinary consensus. Br J Sports Med 2016;50:1506-15. http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2015-095898.
- Pinczewski LA, Lyman J, Salmon, LJ. A 10-year comparison of anterior cruciate ligament reconstructions with hamstring tendon and patellar tendon autograft: A controlled, prospective trial. Am J Sports Med 2007;35(4):564-574. https://doi.org/10.1177/0363546506296042.
- Grindem H, Risberg MA, Eitzen I. Two factors that may underpin outstanding outcomes after ACL rehabilitation. Br J Sports Med Published Online First: 14 July 2015. http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2015-095194.
- Toole AR, Ithurburn MP, Rauh MJ et al. Young athletes cleared for sports participation after anterior cruciate ligament reconstruction: How many actually meet recommended return-to-sport criterion cutoffs? J Orthop Sports Phys Ther 2017;47(11):825-833. https://doi.org/10.2519/jospt.2017.7227.
- Patterson B, Culvenor A, Barton C et al. Poor functional performance 1 year after ACL reconstruction increases the risk of early osteoarthritis progression. Br J Sports Med 2020;54:546-553. http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2019-101503.
- Ardern CA, Webster KE, Taylor NF et al. Return to sport following anterior cruciate ligament reconstruction surgery: a systematic review and meta-analysis of the state of play. Br J Sports Med 2011; 45: 596-606. http://dx.doi.org/10.1136/bjsm.2010.076364.
- Grindem H, Snyder-Mackler L, Moksnes H et al. Simple decision rules can reduce reinjury risk by 84% after ACL reconstruction: the Delaware-Oslo ACL cohort study. Br J Sports Med 2016;50:804-808. http://dx.doi.org/10.1136/bjsports-2016-096031.
- Arundale AJH, Bizzini M, Giordano A et al. Exercise-based knee and anterior cruciate ligament injury prevention clinical practice guidelines linked to the international classification of functioning, disability and health from the Academy of Orthopaedic Physical Therapy and the American Academy of Sports Physical Therapy. J Orthop Sports Phys Ther 2018;48:A1-A42. https://doi.org/10.2519/jospt.2018.0303.